Mijn paard hielp mij door
een moeilijke periode
Paarden zijn bijzondere dieren. Ze voelen onze emoties, spiegelen ons en bieden steunen. De liefde voor hun paard hielp drie amazones door een moeilijke periode heen. Ze vertellen hoe ze dankzij hun paard de draad toch weer oppakten.
Tekst Linde Peters Beeld Diana Bloemendal, Fleur Louwe
Kiona: ‘Om te kunnen rijden moet ik de hele dag energie sparen’
De 32-jarige Kiona Wolthuis-Aalderink komt uit Tweede Exloërmond. In 2017 viel het zicht in haar linkeroog weg toen ze achter de computer zat. "De huisarts stuurde mij met spoed naar het ziekenhuis. Ik was al twee jaar wat vermoeider, maar dacht dat het aan de druk van mijn baan lag. Het bleek een oogzenuwontsteking. Een paar maanden later kreeg ik de officiële diagnose: MS. Ik was pas 27 jaar. De grond zakte onder mijn voeten weg. Ik was bezig met mijn carrière, had gestudeerd. Er vielen ook dingen op z’n plek; waarom dingen niet lukten, waarom alles zo zwaar ging. Een week voordat mijn oog uitviel, had de dierenarts slecht nieuws. Mijn bijna vierjarige dressuurpaard was onregelmatig. Zij had een aangeboren slechte kwaliteit kraakbeen. Hierdoor was er schade binnen in het hoefgewricht. Ik moest haar laten inslapen. Ik was daarna lichamelijk te slecht om te rijden. Met de Tinker van mijn zusje heb ik het rijden weer voorzichtig opgebouwd. In 2019 zag ik op Facebook een advertentie van Pathos aus der Schuetzenden Hand, oftewel Karel. Het was geen liefde op het eerste gezicht. Mijn eigen paard was een Hannoveraan van Wynton. Karel is een Knabstrupper van 1,47 meter. Karel had een aantal jaren rustig aangedaan, maar was al Z1 dressuur geweest.
Ik had nog steeds de droom om ooit Z te worden. Ik vind het zo knap dat Karel op dit niveau loopt, helemaal omdat hij veel problemen had met de vliegende wissel. Hij is negentien, maar topfit. Hij vindt het echt leuk om op wedstrijd te gaan. Als hij de trailer ziet, rent hij er bijna in. Hij blijft mij verbazen. Ik ben volledig afgekeurd, mijn hele leven draait om de paarden. Door het paardrijden kreeg ik weer een doel. Ik weet niet hoe lang ik het nog kan, mijn ziekte is uiteindelijk wel progressief. Nu het nog kan, wil ik er alles uithalen. Om te kunnen rijden, moet ik de hele dag energie sparen. Dat vraagt een goede planning. Als ik bijvoorbeeld een wedstrijd heb, kan ik niet naar een verjaardag. Mijn sociale leven lijdt daar wel onder. Ik heb permanente schade aan mijn linkeroog en mijn linkerarm functioneert niet zoals ik zou willen. Voor wedstrijden ben ik geclassificeerd door de KNHS. Ik mag in de proef met een zweepje rijden. Gelukkig is mijn gezondheid nu stabiel, het was veel slechter. In de winter van 2019 speelde de MS op en lag ik als een dood vogeltje op de bank. Toch bleef ik mezelf oppeppen om naar Karel te gaan. Hij hielp mij enorm. Knabstruppers zijn niet altijd de makkelijkste, maar zodra Karel mij ziet, gaan zijn oortjes altijd naar voren. Hij is erg gericht op mij.
Met rijden is hij nu ook heel licht aan de hulpen. Ik hoef maar aan iets te denken en hij doet het. Zolang Karel het nog leuk vindt, blijven we doorgaan. Hij geeft de grens aan. Door het succes met Karel heb ik nu ook een nieuwe merrie voor de toekomst erbij. Kristall Vrouwe BS, een Gelderse elite merrie. Zij heeft net wat meer kwaliteit, misschien zelfs voor de Subtop. Dat is stiekem een droom. Toch blijft Karel mijn absolute nummer één, hij heeft mij zoveel gegeven!” <
Kiona Wolthuis-Aalderink:
‘Ik bleef mezelf oppeppen om naar Karel te gaan’
Desiree: ‘Het is fijn dat Lola niet oordeelt’
De dertigjarige Desiree Tol-Kruijt uit Waddinxveen maakte de afgelopen jaren een moeilijke periode door. "Ik werd meerdere keren geopereerd om zwanger te kunnen worden. Het was een heftige tijd met vele IUI en IVF-behandelingen. Mijn Haflinger Bink hielp mij door deze moeilijke periode. Toch besloot ik drie jaar geleden om hem te verkopen. Ik was toen zwanger van mijn oudste zoontje, Milan. Bink kon op dat moment zoveel beter krijgen. Ik vond het egoïstisch om hem te houden. Daarna verzorgde ik verschillende pony’s, maar vond ik niet meer de klik die ik zocht. In 2019 raakte in verwachting van mijn jongste zoontje, Lucas. Tijdens de zwangerschap was er sprake van dat we hem misschien zouden verliezen. Na zijn geboorte huilde hij 15 uur per dag. Artsen zeiden dat wij de overbezorgde ouders waren. We werden weggestuurd in een academisch ziekenhuis, maar na een second opinion bleek dat Lucas urethrakleppen heeft. Dat is een zeldzame aandoening aan de plasbuis. Lucas lag ruim acht maanden af en aan in het ziekenhuis. Ik kreeg een depressie en moest zorgen voor een kindje dat heftig ziek was met nierbekkenontstekingen. Ik verloor mezelf.
Lola, de Tinker van mijn tante, kwam vorig jaar precies op het moment dat ik het zelf heel hard nodig had. Lucas was al geopereerd en ging de goede kant op. Voor mij begon toen pas de verwerking en het herstel. Mijn tante vroeg al twee jaar: waarom kom je niet eens op Lola rijden? Ik zei altijd: ik wil geen merrie én geen Tinker! Mijn moeder haalde mij over om toch eens te gaan kijken. Na het rijden kwamen alle emoties los. Ik moest zo huilen, ik had het paardrijden zo gemist! We hadden direct een klik. Mijn tante zag dat ook meteen en zei dat dat ze dat nog nooit eerder bij Lola had gezien. Onlangs reden we onze eerste dressuurwedstrijd. Op het protocol had de jury geschreven: we hebben zo genoten van je proef, jullie zijn een geweldige combinatie! Ik heb zo’n connectie met Lola, we zijn echt een team. Lola hielp mij door een diep dal. Juist omdat ik haar zo hard nodig had, werd onze band sterker. Met een baby die veel huilt, hebben mensen vaak al snel een oordeel. Het is fijn dat Lola niet oordeelt.
Desiree Tol-Kruijt:
‘Lola hielp mij door een diep dal’
Ze laat mij in mijn hoofd met andere dingen bezig zijn. Mijn tante heeft erge COPD en is snel buiten adem. Lola helpt haar ook om door te gaan en positief te blijven. Toch stond mijn tante, vanwege haar gezondheid, al eens op het punt om Lola te verkopen. Mocht dit er ooit van komen, dan gaat Lola naar ons. Ze gaat niet meer weg uit onze familie. Ook mijn kinderen zijn dol op haar. Lola kan best pittig zijn, maar bij de jongens is ze een mak schaap. Lucas is op dit moment stabiel en heeft geen infecties meer gehad. Hij is erg veranderd. Hij wordt heel rustig als hij bij Lola is en geniet daar echt van. Wat ik voor Lola voel, heb ik nooit eerder voor een paard gevoeld. Lola gaf mij al haar liefde en energie. Zo kreeg ik weer levensvreugde. Zij spiegelt heel erg en maakte mij sterker. Ze is gewoon geweldig!” <
Beau: ‘Het was liefde op het eerste gezicht’
De 22-jarige Beau Rouwenhorst uit Lochem is eigenlijk al haar hele leven ziek. "Toen ik werd geboren dreigde mijn hartslag te stoppen. Ze moesten mij met spoed halen, er was geen tijd meer voor een keizersnede. Mijn nek en rug raakten daardoor beschadigd. Op mijn zesde begon ik met paardrijden. We hadden namelijk gehoord dat dit goed zou helpen tegen nek- en rugklachten. Toen ik zestien was, werd de ziekte van Crohn vastgesteld. Toen ik dat hoorde was ik aan de ene kant opgelucht. Er was toch iets gevonden waardoor alles rot ging en ik zoveel buikpijn had. Ik had toen alleen niet verwacht dat mijn ziekte zoveel impact op mijn leven zou hebben. Zo ben ik bijna al mijn vriendinnen uit die tijd verloren. Ik maakte destijds pony’s zadelmak voor de handel. Mijn zusje nam die pony’s over en ik begeleidde haar vanaf de kant. Ik kreeg sondevoeding en was zoveel afgevallen dat ik amper nog iets kon. Toch stapte ik na enkele weken weer in het zadel en koppelde ik de sondevoeding een paar uurtjes af. Te paard voelde het alsof de wereld weer voor me openging. Ik knapte weer op en reed een jaar op een leasepony. In april 2018 kregen mijn zusje en ik Bello. Hij was toen vijf jaar en net onder het zadel. Ik zei altijd: ik wil een vos met een grote bles en vier witte benen.
Bello is donkerbruin met zwarte manen, een heel klein kolletje en wit kootrandje. Toch was het liefde op het eerste gezicht. Helaas ging het niet veel later opnieuw mis met mijn gezondheid. Ik liep het Epstein-Barr-virus op. Dat is bijna mijn dood geweest. Mijn keel was zo dik en ontstoken dat ik mijn speeksel niet meer kon doorslikken. Ik was uitgedroogd en enorm afgevallen. Ik moest eigenlijk worden opgenomen in het ziekenhuis, maar durfde dat niet meer na de vele opnames. Ik mocht met een sondevoeding naar huis in een rolstoel. Ik probeerde zo vaak mogelijk naar Bello te gaan. Alle paarden op stal waren bang voor de rolstoel, maar Bello kwam gewoon met mij knuffelen. Ik raakte depressief, maar Bello hielp mij zo. Het revalidatieproces duurde zeven maanden. Na heel vechten lukte het mij om weer te rijden. Vijf minuten stappen was in het begin echt het maximale, maar het voelde zo vertrouwd om eindelijk weer in het zadel te zitten. Bello sleepte mij echt door al die ellende heen. Helaas sloeg het noodlot vorig jaar februari opnieuw toe. Dit keer ging het mis met Bello. Hij gleed uit bij het trailerladen en brak zijn schoft. Mijn wereld stond stil, omdat ik zo bang was om mijn beste vriendje te verliezen.
Meerdere dierenartsen vertelden ons dat het nooit meer goed zou komen en inslapen de enige optie was. Een dierenarts had de hoop dat het met heel veel rust en liefde nog goed zou komen. Dat bleek gelukkig ook zo te zijn. Na enkele maanden begon Bello weer te galopperen en bokken. Eind juni kwam de dierenarts opnieuw en hij zei: ‘Laat maar een zadelmaker komen, jullie kunnen rustig gaan opbouwen.’ Bello kan nu alles weer: dressuur, springen en lekker naar het bos. Door alles wat we samen hebben meegemaakt, hebben Bello en ik heel sterke band. Met het rijden ben ik soms wel een beetje angstig, ik ben er namelijk een paar keer hard afgevallen. Toch helpt Bello mij daar ook weer bovenop. Ik ben zo dankbaar hoe hij mij met alles heeft geholpen en dat we weer heerlijk samen kunnen rijden!” <
Beau Rouwenhorst:
‘Bello kwam gewoon met mij knuffelen toen ik in de rolstoel zat’
PODCAST
Het zou je maar gebeuren… Heb je net je eerste eigen paard gekocht, krijg je borstkanker. Het overkwam Evelien de Wit. “Mijn droom van het hebben van een eigen paard veranderde in een nachtmerrie. Ik had 16 chemokuren, een borstamputatie, 15 keer bestraling en de komende 10 jaar hormoontherapie voor de boeg. Gelukkig stond ik op een fantastische pensionstal en had ik een fantastische bijrijdster. De grootste steun bleek ik van mijn eigen paard te krijgen.” Bettine van Harselaar ging in gesprek met Evelien de Wit over die moeilijke periode. Luister naar de podcast.
WETENSCHAPPELIJK BEWEZEN
Kan een paard zijn ruiter echt steun bieden? En kunnen ze samen een emotionele band opbouwen? Volgens de Finse wetenschappelijk onderzoekster Erna Törmälehto van de Tampere Universiteit is dat wel degelijk zo. Dit kan zelfs binnen een half uur. Dat gebeurt op dezelfde wijze als wanneer je een nieuwe persoon ontmoet. Je krijgt dan het gevoel dat je die persoon beter wilt leren kennen en een diepere band wilt vormen. Psychologische onderzoekers erkennen bij een hechtingsband vier belangrijke onderdelen. Dat zijn lichamelijk dichtbij blijven (nabijheid), zich veilig voelen voor gevaar, een gevoel van stabiliteit hebben en verlatingsangst. In het Finse onderzoek wekten negen tieners van 16 en 17 jaar al deze gevoelens op nadat ze een half uur in een weiland met zes rustige, sociale paarden hadden doorgebracht.