Sportpaarden 24/7 buiten:
Utopie of haalbare zaak?
Met de toenemende aandacht voor welzijn is er ook meer aandacht voor het huisvesten van paarden. Waar in het verleden traditionele stalling het uitgangspunt was, zien we nu ook dat ruiters die op hoger niveau sporten zich op alternatieven oriënteren. Van simpelweg meer tijd in de paddock of het weiland, tot paddock paradises en stallen met een uitloop. We gingen in gesprek met ruiters die ervoor kiezen om hun paarden 24/7 buiten te zetten en dat combineren met sport op niveau.
Tekst Steef Roest Beeld Diana Bloemendal
Voor de 37-jarige Maarten Wenting (foto's) was het altijd al gewoon om paarden overdag in de wei te hebben. De lengte van de dag bepaalde hoe lang zijn paarden buiten stonden. “Het viel me op dat kleine ongelukjes en blessures altijd ontstonden bij het in de ochtend in de wei zetten of ’s avonds bij het binnenhalen. Als paarden net in de wei staan, zijn ze altijd even fris en dat is wel het moment dat ze zichzelf mogelijk wat aandoen, al hebben we het maar over de ijzers die dan rondvliegen. Bij het op stal zetten zijn veel paarden ongeduldig en het gebeurt geregeld dat paarden dan gaan rennen.
NET ALS CARL HESTER Ik flirtte al langer met het idee om paarden 24/7 in de wei te zetten en had al eens gelezen dat Carl Hester zijn toppaarden geregeld dag en nacht buiten zet. Toen ik mijn arm brak en in het ziekenhuis belandde, werd dat idee vanzelf werkelijkheid”, vertelt de Grand Prix-ruiter die Deurne heeft afgerond, op sportstallen werkte en veel paarden voor eigenaren reed.
GEEN STRIJDER Hoewel het op deze manier paarden houden heel dicht bij de natuur staat, heeft een stal ook zeker voordelen. Denk aan de mogelijkheid tot individueel voeren, bescherming tegen vliegen, een comfortabele plek tijdens extreme regenval, ijzel of sneeuw of extreme warmte. Mist Maarten weleens een stal? “Ik heb een plek waar ik mijn paarden op stal kan zetten, maar dat is in al die jaren niet voorgevallen. De omstandigheden zijn denk ik wel ideaal: er zijn hier niet veel dazen, blijkbaar kunnen mijn paarden goed tegen de warmte en wapenen ze elkaar met hun staarten tegen de vliegen, voor zover ze geen vliegendekens ophebben. Qua extreem weer denk ik dat het bikkels zijn, maar dat kan ook door de manier van houden komen. Dat neemt niet weg dat ik weet dat er paarden zijn die dit niet comfortabel vinden. Ik ben geen strijder die vindt dat alleen deze manier van paarden houden de juiste is. Er zijn genoeg paarden waar dit simpelweg niet bij past.”
LOOPSTALLEN “Het moet bij een paard passen, maar er zijn veel paarden die er baat bij hebben”, beaamt Renate Roling. Met haar zus Laura runt ze dressuur- en menstal Laurena in het Brabantse Alphen-Chaam. De Rolings houden een deel van hun paarden overdag in de wei of paddock, in de nacht staan ze op stal. Een heel aantal paarden staat in een loopstal van 5 bij 5 meter, met een uitloop van zo’n 25 meter, die gedeeltelijk verhard is.
‘Ik ben geen strijder die vindt dat alleen deze manier van paarden houden de juiste is’
Naast een aantal fok- en draagmerries staan ook (jonge) sportpaarden tot en met Lichte Tour-niveau in de loopstallen. Sommige paarden staan apart in deze loopstallen, als het tussen de paarden botert mogen ze er samen in. Er is altijd de mogelijkheid om over het muurtje contact te maken met een ander paard.
HELE DAG BEWEGEN Renate: “Paarden zijn gemaakt om de hele dag te bewegen. Ik vind het een prettig idee als paarden de hele dag zelf kunnen bedenken of ze binnen of buiten staan, in het zand rollen en zelf contact met soortgenoten kunnen opzoeken of vermijden. Zelfs al staat een paard twaalf uur per dag in de wei, dan nog bestaan er twaalf uur waarin hij op stal staat. In mijn beleving is een paard dat zoveel kan bewegen veel soepeler in het werk dat wij van ze vragen. We bekijken per paard wat mogelijk is: niet alle paarden klikken samen en niet elk paard vindt zoveel buiten staan fijn. Daar moet je je management op aanpassen. In de winter kan ik bij heel slecht weer de deuren dichtdoen. Dat doen we vaak na de training zodat warme of bezwete paarden niet meteen in de kou staan. Of mijn paarden een dikke wintervacht ontwikkelen? We beginnen vrij vroeg met dikke dekens en in het uiterste geval scheren we. In de winter voer ik in de avond brok met luzerne en dan doe ik de lichten in de loopstal aan. Door het licht gaat de haargroei niet zo hard.”
Met dit doek van windbreekgaas creëerde Maarten een plek waar zijn paarden uit de wind staan.
Maarten bewijst dat Grand Prix dressuur en 24/7 buiten prima samengaan.
SOLVEJ ROB: ‘DE MEESTE PAARDEN WORDEN FIJNER VAN 24/7 WEIDEGANG’
Solvej Rob bereidt zich momenteel voor op een start in de Zware Tour. De amazone houdt haar sportpaarden dag en nacht buiten, iets wat volgens deze amazone alleen maar voordelen oplevert. “Alleen als de wei te drassig wordt, staan mijn paarden in de nacht binnen. Mijn ervaring is dat de meeste paarden er alleen maar fijner van worden. De beweging stimuleert de doorbloeding en het maagdarmstelsel. Daarbij komt dat ze met verschillende ondergronden leren omgaan en dat levert minder blessures op. Mijn paarden voelen zich heel ontspannen en presteren beter. In mijn beleving zijn het de ruiters die bezwaren hebben, uit angst dat er wat gebeurt. Wel weet ik dat er uitzonderingen zijn. Wij hebben zelf ook een paard dat na een dag weidegang onrustig wordt en naar binnen wil. Wij passen ons aan dat paard aan”, besluit de Limburgse amazone die in Einighausen haar dressuurstal runt.
DONKERE PERIODES In de donkere winterperiode maakt Maarten vooral gebruik van de binnenbaan van de rijvereniging, waar de bodem op orde is en het licht aankan. “Dat doe ik alleen als de wei te nat is, want het grootste deel van het jaar rijd ik in de wei. Het scheelt dat ik op zandgrond zit, daardoor kan ik het hele jaar uit de voeten. Op een andere plek, met bijvoorbeeld kleigrond en veel dazen, had dit niet gewerkt. In de winter hebben mijn paarden vanzelfsprekend wel meer vacht dan paarden die onder een deken grotendeels in een verlichte stal staan. Met een deken houd ik ze zo kort in het haar dat het mogelijk is om te blijven trainen. Na het rijden spons ik ze af en daarna laat ik ze rollen in het zand. Op de echt natte dagen, als de regen horizontaal staat, laat ik mijn paarden staan. Dan ben ik bang dat ze kou vatten. Die dagen vragen wel om meerdere dekens, zodat ik natte dekens een keer kan wisselen.”
GOEDKOPER? “Het is goedkoper om paarden 24/7 buiten te houden. Ik bespaar mezelf de kosten van stro, mestafvoer en brok wordt er amper gegeten. De helft van het jaar leven mijn paarden voornamelijk op hooi, de andere helft eten ze grotendeels gras. Daarbij komt dat ik op de dierenarts bespaar: een kuchje in de winter of blessures komen eigenlijk amper nog voor. Ik denk dat dat door de continue beweging en de altijd aanwezige frisse lucht komt.
‘Ik bespaar mezelf de kosten van stro, mestafvoer en brok wordt amper gegeten’
Of mijn paarden last van rotstraal of mok hebben in de natte periodes? Eigenlijk niet. Ik heb daar mijn eigen theorieën over, maar die zijn niet wetenschappelijk onderbouwd. Ik denk dat het in de urine staan funest is, modder is bij mij geen reden tot rotstraal geweest. Daarbij speelt mee dat er op zandgrond nooit echte modder is.” Net zoals een stal onderhoud vraagt, geldt dat zeker voor een wei. Volgens Maarten brengt het onderhoud niet zozeer kosten met zich mee en vraagt het vooral veel tijd.
VERSCHILLENDE BEHOEFTES Het idee van een paard dat leeft in de kudde is heel mooi, maar veel paardeneigenaren weten dat er ook gevaren aan kleven, zeker als er ijzers in het spel zijn of paarden moeite hebben om elkaar te tolereren. Om elk paard maximaal in zijn behoefte tegemoet te komen, heeft Maarten Wenting zijn paarden in drie groepen verdeeld. “Ik heb twee ruinen die de neiging hebben om te dik te worden, zij hebben een dieetwei en daar speel ik met bijvoeren op in. Mijn merrie met haar nakomelingen staat op een apart stuk, dat zijn paarden die goed bij elkaar passen. Mijn Grand Prix-paard Ferry staat apart in zijn eigen weitje, want dat botert niet met de andere paarden. Omdat mijn paarden nooit opgewonden zijn tijdens het buitenzetten, zijn ze veel gelatener onder de omstandigheden”, vertelt Maarten die op Instagram graag aan de wereld laat zien hoe hij nadenkt over het management rondom zijn paarden.
ENERGIE KWIJT “Er is een groep paarden die opknapt van zoveel kunnen bewegen”, vult Renate Roling aan. “We hebben zelf bijvoorbeeld een jonge merrie die heel sensibel is en haar energie kwijt moet. Ik merk dat ze makkelijker te rijden is sinds ze in de loopstal staat. Momenteel is de situatie zo dat we niet de ruimte hebben om alle paarden in de loopstal te zetten, maar in de toekomst zou ik graag elk paard in een loopstal met uitloop zetten.” Maarten vervolgt: “Mijn paarden spelen weleens, toch knettert het nooit. Ze hebben continu beweging, wat positief werkt qua blessurepreventie. Op stal kan een paard vastliggen en tegen de wanden slaan, dat gebeurt hier allemaal niet. Ook omdat hun temperament ze niet in de weg zit. Blessures kunnen altijd voorvallen, maar de laatste jaren hebben mijn paarden geen blessures gehad.”
HAALBAARHEID Is het voor elk paard haalbaar? Wenting meent dat het vaak mogelijk is, maar dat de bodemgesteldheid de reden is waarom paarden toch op stal komen te staan. “Wanneer de omstandigheden geschikt zijn, kunnen vrijwel alle paarden prima buitenleven. Jonge paarden groeien in kuddes op. Ook sportpaarden zijn gewoon dieren met een vacht die hun beschermt tegen invloeden van buitenaf”, geeft Wenting aan.
‘Ik heb een plek waar ik mijn paarden op stal kan zetten, maar dat is al in die jaren nooit voorgevallen’
Maarten heeft zijn paarden op de weide in drie groepen verdeeld.
'Sinds de paarden 24/7 buiten lopen, komen blessures amper voor', aldus Maarten.
Dit is Ferry, het Grand Prix-paard van Maarten.
Maarten in actie met de zesjarige Lia (Gunner KS x Goodtimes).
‘Mijn paarden spelen weleens, toch knettert het nooit’
MAATWERK Naar aanleiding van onze oproep voor dit artikel op Facebook liet een heel aantal Subtop-ruiters van zich horen. Blijkbaar staan nogal wat paarden op Subtop-niveau lange dagen met elkaar in de wei. De KNHS stimuleert het idee van veel vrije beweging. Het interessante aan de verhalen van Maarten Wenting, Solvej Rob en Renate Roling is dat zij alle drie zeer specifiek kijken naar wat een individueel paard nodig heeft. Zij erkennen stuk voor stuk dat niet elk paard gelukkig of beter wordt van hetzelfde soort leven en passen daar hun management op aan. Per paard wordt er maatwerk geleverd en dat is precies waar welzijn om draait. <
ENDURANCE
Een opvallend aantal enduranceruiters reageerde op onze oproep op Facebook, waaronder de meest succesvolle van de laatste jaren, Marijke Visser. Ze zegt: "Al hebben ze een medaille omhangen, als het weer het toelaat zoveel mogelijk die stal uit! Een paar uur voor de vlucht naar de WEG in Tryon 2018 heb ik Rouchka pas uit de grote wei geplukt." Aangezien veelvuldige weidegang in deze tak van sport behoorlijk is ingeburgerd, en meer aansluit op de beleving van deze discipline, is ervoor gekozen in dit artikel ruiters aan het woord te laten uit een discipline waar dit minder gemeengoed is.