Coaching

De kracht van paarden

Paarden laten zonder oordeel zien wat je onderdrukt of waar je zelf niet van bewust bent. Ze spiegelen ons en worden daarom steeds vaker ingezet voor coaching. Paardencoaches Katinka Manders, Rosa van Veen en Joyce Sijbring vertellen over de kracht van paarden en hoe die samenwerking hun werk verrijkt.

Tekst Linde Peters-Oortveld Beeld Diana Bloemendal, Jacob Melissen

Katinka: ‘De beste coach voor jezelf staat op stal’

Twintig jaar geleden kwam paardenvrouw Katinka Manders vanuit persoonlijke groei in aanraking met systemisch werk. Als een van de eerste pioniers in Nederland voegde ze daar de wijsheid van paarden aan toe. Het is haar missie om zoveel mogelijk mensen op de juiste plek ‘in de kudde’ te krijgen. Dit doet ze door zelf te coachen en mensen op te leiden via haar eigen opleidingsinstituut.

NAAM: KATINKA MANDERS LEEFTIJD: 51 JAAR WOONPLAATS: STEENBERGEN OPRICHTER VAN: DE OPLEIDING SYSTEMISCHE PAARDENCOACHING (NURI.NU) SCHREEF HET BOEK: LICHTJE.NU

Bij systemisch werk stap je als het ware ‘in de kudde’ van een persoon. Je bekijkt het familiesysteem en de invloed daarvan op de situatie waar je nu staat. Elf jaar geleden voegde ik daar per toeval de wijsheid van paarden aan toe. Ik begon steeds meer bij mijn eigen paarden waar te nemen, maar op dat moment was systemische paardencoaching nog onbekend. Ik verzamelde talloze mensen in de paardenbak en bekeek allerlei opstellingen. Ik was het meest sceptisch van allemaal. Pas toen ik naar Brazilië ging, viel voor mij alles op zijn plek. Daar waren ze al veel verder op dat gebied.

Wat ik zelf had waargenomen en ontdekt, bleek precies te kloppen. Dat gaf mij een enorme boost. Inmiddels coach ik niet meer zonder de paarden. Ik vertrouw blind op ze. Als mens kun je nog dingen faken, paarden zijn zo ongelofelijk puur en zuiver. Een paard kent instinctief zijn plek in de kudde. Zet je een paard in een nieuwe kudde, dan is het tien minuten gedoe en is er weer rust. Als mens zijn wij de verbinding met ons instinct helemaal kwijtgeraakt. Veel mensen staan niet op de juiste plek in hun familiesysteem. Het is mijn missie om dat te veranderen. Als we op de juiste plek staan, gaan we nog meer vanuit onze intuïtie en ware aard leven en zal de wereld er heel anders uitzien. Ik coach met een kudde van vier paarden. Mijn Lusitano Idalgo staat centraal bij de deelnemer, de rest van de kudde beweegt daaromheen. Ik woon in het bos en gek genoeg dienen bijzondere dieren zich vaak aan. Zo doet mijn geit Anna altijd mee en als er een roodborstje in de coachingspaddock landt, beschouw ik dat ook als informatie. Ik ben zoveel meer gaan vertrouwen op de natuur. Idalgo is een topcoach. We vormen al zeven jaar een goed team. In de bak gebruik ik pionnen die de deelnemer neerzet. Die pionnen staan voor bepaalde elementen in iemands leven. Idalgo schopt de pionnen omver als ze niet op de juiste plek staan en duwt mensen letterlijk op hun plaats. Ik zie aan zijn houding en lichaamstaal wat iemands probleem vormt. Met paarden kom je tot inzichten waar je als mens eigenlijk niet goed bij kunt.

Hierdoor kan ik mensen helpen die regulier zijn uitbehandeld en waar het trauma op een onbewustere laag zit. Dat iemand daarna gelukkig verder kan in het leven, geeft mij ongelofelijk veel voldoening. Het is jammer dat er nog zo weinig bewustwording is van wat paarden ons vertellen. We moeten veel meer naar de paarden luisteren. Ze laten zoveel zien met hun gedrag en lichaamstaal. Bereidheid om daarnaar te luisteren zal al zo’n enorme winst zijn. Het gaat ook veel fysieke klachten van paarden helpen. Vaak zie je dat het paard is belast met een energetisch onverwerkt trauma van de ruiter. Ik coach ook verschillende ruiters en zeg altijd: ‘De beste coach voor jezelf staat op stal.’ Het paard laat met zijn lichaamstaal zien wat er bij jou niet goed zit. Bijvoorbeeld als het paard bij een andere ruiter op de hulpen reageert, maar bij jou niet. Kom je op stal en zie je een kont, in plaats van een neus als begroeting, dan zegt dat iets over mijzelf. Niet over het paard, want die oordeelt nooit. Kijk zelf eens in de spiegel.” <

Katinka Manders:

‘Ik vertrouw blind op de paarden’

Rosa: ‘Het is voor mij een lifestyle, ik doe dit 24/7’

Rosa van Veen werkte vijftien jaar geleden als jobcoach op een zorgboerderij. Daar kwam ze in aanraking met paardencoaching. Dit fascineerde haar en al snel volgde ze zelf verschillende opleidingen, onder meer in Amerika. Ze startte haar eigen opleidingscentrum en inmiddels heeft ze honderden paardencoaches opgeleid.

NAAM: ROSA VAN VEEN LEEFTIJD: 34 WOONPLAATS: MEPPEL OPRICHTER VAN: HET OPLEIDINGSINSTITUUT OPEN2CONTACT, MEDEOPRICHTER VAN DE VERENIGING PAARDEN COACHING NEDERLAND SCHREEF: HET BOEK MOTIVERENDE GESPREKSVOERING VOOR PAARDENCOACHES

“Ik gaf eens een coachingsessie aan een vrouw. Het paard waarmee we werkten, begon een gat te graven. Ik zei tegen de vrouw: ‘Het is duidelijk dat je vastzit’. Ze glimlachte, had tranen in haar ogen, maar zei weinig. Het paard ging verder met graven. Op een gegeven moment stapte hij in die diepe kuil. De vrouw begon te lachen en zei: ‘Dit is precies wat er gebeurt. Ik moet daarmee ophouden, ik graaf mijn eigen kuil.’ Dat was zo metaforisch en bijzonder om mee te maken. Paarden bewijzen keer op keer dat ze horen wat wij zeggen. Niet letterlijk, maar ze horen onze intenties.

Het leuke aan coachen met paarden is dat het nog relatief kort bestaat. Psychologisch werk bestaat bijvoorbeeld al meer dan 300 jaar, coachen met paarden slechts twintig jaar. Hierdoor valt er nog ongelofelijk veel te ontdekken. Dat is ook de reden dat ik recent een handboek heb geschreven over dit onderwerp, Motiverende Gespreksvoering voor paardencoaches. Betekenisvol werk doen voor de sector geeft mij voldoening en geeft mijn leven zin. Het is voor mij een lifestyle, ik doe dit 24/7. Dit werk heeft mij ongelofelijk veel gebracht. Ik verzorg veel leiderschapstrainingen met paarden voor de zakelijke markt. Zo leerde ik ook mijn man kennen, die burgemeester is. Ik werk met de wetenschappelijk onderbouwde coachingmethodiek ‘Motiverende Gespreksvoering’. Het mooie hiervan is dat je binnen één tot drie sessies tot de kern komt en de persoon echt verder kunt helpen. Bij onze eigen methodiek, de Leadership Discovery, doen we veel met grondwerken. Daarbij werk ik samen met een psycholoog, die vanaf de kant observeert. Voor de coaching gebruik ik mijn sportpaarden. Twee lopen er Z1 dressuur, eentje gaat binnenkort Z2 starten. Mensen met leidinggevende functies vinden het vaak leuk om met sportpaarden te werken. Het spreekt ze aan: de paarden zijn mooi, edel om te zien en reageren snel. De sport houdt de paarden mentaal en fysiek gezond. Door de afwisseling met het coachen versterkt onze band en dat komt ook de sportprestaties ten goede.

Caesar is mijn paradepaardje en zit heel diep in mijn hart. Hij was een ‘tweede-kans-paard’. Ik kreeg hem voor weinig mee als coachpaard. Ik had veel tijd en geld gestoken in mijn vorige wedstrijdpaard, maar er was geen klik. Toen Caesar kwam vroegen verschillende mensen: ‘Waarom ga je met hem geen wedstrijden rijden?’ Daar had ik ‘m niet voor gekocht. Toch probeerde ik het een keer en hij liep de sterren van de hemel. Binnen vier maanden liep hij samen met mij naar het Z1. Sinds kort heb ik Casmir erbij als leerpaard. Hij heeft al Grand Prix gelopen. Met hem wil ik hogerop komen in de sport, maar hij laat nog iets zien wat ik totaal niet had verwacht; hij vindt het coachen waanzinnig leuk. Hij pikt het zo goed op, met name het grondwerk. Daarin wil hij heel graag werken en heeft hij echt een connectie met mensen uit het bedrijfsleven. Ik denk weleens dat harde werkers, ambitieuze mensen en paarden, iets in elkaar herkennen en daardoor zo goed met elkaar klikken. Een type paard moet echt bij je passen, ook in de coaching zie ik dat terug. Bijzonder hé? Paarden geven zelf ook heel veel aan. Als je echt naar paarden luistert, komen de mooiste dingen tot stand.” <

Rosa van Veen:

‘Paarden horen onze intenties’

Joyce: ‘Sinds Tinky coacht, is ze zo vrolijk geworden’

Doordat haar broer een vorm van autisme heeft, kwam Joyce Sijbring al op jonge leeftijd in de zorgwereld terecht en zag helaas destijds al hoe de zorg soms faalt. Als jong meisje voelde ze zich gesteund door de paarden. Later verdiepte ze zich in hoe de kracht van het paard werkt en tegenwoordig combineert ze dit als paardencoach.

NAAM: JOYCE SIJBRING LEEFTIJD: 41 JAAR WOONPLAATS: MARWIJKSOORD HEEFT: COACHINGSPRAKTIJK SENCHI EN IS DAARNAAST TRAINER EN ONTWIKKELAAR BIJ KENNISCENTRUM SBB

“Als jong meisje was ik veel op de manege te vinden. Thuis was er weinig rust. Ik vond mijn rust bij de paarden, daar voelde ik mij gezien en begrepen om wie ik was. Ik ervaarde hoe een paard je spiegelt, helpt en aanvoelt. Toen ik op latere leeftijd mensen op de kinderboerderij begeleidde, zag ik opnieuw wat dieren kunnen doen. Om mij heen zag ik ook mensen vastlopen en teleurgesteld raken in de reguliere zorg. Ze ondergaan soms langdurige behandelingen, met helaas maar weinig resultaat. Ik wilde mijn eigen ervaring gebruiken om juist die mensen verder te helpen en ontwikkelde mij tot paardencoach. Ik volgde onder andere de opleiding bij Ruud Knaapen. Ik coach nu voornamelijk kinderen, jongeren en gezinnen.

Tinky, het paard waar ik mee coach, vindt het coachen dankbaar werk. Je merkt echt dat het haar zingeving brengt. Sinds Tinky coacht, is ze zo vrolijk. Ze is daardoor echt een leuker paard geworden. Eerder was ze niet zo van het knuffelen, nu is ze juist heel zacht. Als ze doorheeft dat ik iemand bij me heb om te coachen, komt ze er meteen aangelopen met de oortjes naar voren. Er is nooit een moment dat ze geen zin heeft. Met Tinky help ik bijvoorbeeld meiden als Dominique (foto). Zij had burn-out verschijnselen. Ze wilde wel, maar was uitgeput. We zijn met systemisch werk aan de gang gegaan. In een van de laatste sessies legde ze een zogenaamde 'vrouwenlijn' met placemats. Die placemats stonden symbool voor haar moeder, oma en overgrootmoeder. We ontdekten dat er iets had gespeeld waardoor de kinderen steeds voor hun moeders en de andere kinderen waren gaan zorgen. Dominique had ook het gevoel dat ze moest zorgen, het was een familiepatroon geworden. Tijdens de sessie schoof Tinky één van de placemats uit de lijn. ‘Daar is het begonnen', reageert Dominique. Dat was echt een kippenvelmoment. Samen hebben we de ordening hersteld. Tinky was druk met haar neus bij de placemats en schoof na het werk de placemat weer in de lijn. Dominique kon toen haar eigen plek innemen in de lijn en voelde de energie en kracht van haar voormoeders. Na deze sessie kreeg Dominique een familieboek van haar oma. Daarin worden zaken uit haar sessie met het paard bevestigd. Haar moeder en oma ervaren na deze sessie ook veel meer rust.

Afgelopen zomer vertrok ik naar Catalonië voor een training van Hester Selbeck. Alles in mijn lijf schreeuwde: je móet daar naartoe. Mijn man zei in eerste instantie: ‘Je maakt zeker een grapje.’ Het werd een geweldige ervaring en bracht mij veel inspiratie en zelfvertrouwen. Hester is de ontwikkelaar van de Contextuele Paardentherapie. Daarbij werk je niet alleen cognitief, maar ook lichaamsgericht. Je komt zo snel tot de essentie van een probleem. Je bent geen pleisters aan het plakken, maar heelt de wond. Je kunt in korte tijd blokkades weghalen en mensen echt verder helpen. Dat geeft mij zoveel voldoening. Ik zie mensen weer gaan stralen, zin en grip krijgen op het leven. Dat is voor mij het mooiste wat er is.” <

Joyce Sijbring: