Tover je paddock om tot
PAARDENSPEELTUIN
Het is winter. Veel paarden in ons land moeten het doen met een (kleine) paddock, omdat de weide te nat is. Wat kun je doen om de paddock wat aantrekkelijker en minder saai voor ze te maken? We vroegen het aan specialist huisvesting Marloes Vogel en gedragsdeskundige Machteld van Dierendonck.
Tekst Tessa van Daalen Beeld Ukie’s Paddock Paradise, Arnd Bronkhorst, Nikki de Kerf/P&S
TIPS VAN MARLOES:
|Do’s
1 Hang schuurborstels op. Schuren heeft een negatieve associatie, maar het is een natuurlijke manier van vachtonderhoud. Je kunt er speciale borstels van rubber voor kopen, maar een bezemkop werkt ook. Hang ze op verschillende hoogten. Denk erom dat de paal stevig in de grond is verankerd en er geen schroeven uitsteken, waaraan je paard zich kan openhalen. Vraag wel even aan je stalhouder of het mag. Machteld vult nog aan dat het beter is om de borstel aan een stevige veer te bevestigen die meegeeft. Dat voorkomt dat paarden zich kapot schuren.
2 Hang op verschillende plaatsen takken op, waaraan je paard kan knabbelen. Pas wel op met wat je geeft. Wilg, populier of berk is bijvoorbeeld prima, maar er zijn ook bomen die erg giftig zijn voor paarden. Als je het niet zeker weet, kun je het beter eerst aan een kenner vragen. Machteld legt uit dat het belangrijk is om verse takken te geven. Bast is onderdeel van het voedselpakket, maar ouder droog hout kan gevaarlijk zijn vanwege splinters. Ook is het zaak op te letten met wilgentakken. In de bast zit een aspirine-achtige stof die voor een positieve dopingtest kan zorgen. Wees daar alert op als je deelneemt aan KNHS-wedstrijden.
3 Geef ruwvoer in meerdere kleine hooinetten op verschillende plaatsen, zodat je paard moet zoeken en bewegen. Nog leuker is het als je er verschillende soorten ruwvoer in doet. Meestal eten ze het lekkerste het eerst op. Wat ook kan is dat je verschillende soorten hooinetten gebruikt, waarvan de grootte van de gaten verschilt. Je kunt dit natuurlijk ook doen met snackballen.
4 Maak paardenpuzzels. Ik heb stevige houten bakken, waarin ik stukjes van boomstammen heb liggen van eetbare boomsoorten, zoals de berk. Daartussen verstop ik lekkers, bijvoorbeeld grasbrokjes of stukjes wortel. Paarden moeten ertussen zoeken om het te vinden. Je kunt het ook in het midden van een oude autoband stoppen.
5 Ga met een deskundige een wildplukwandeling maken. Leer welke planten en kruiden je veilig aan je paard kunt voeren. Neem ze mee en hang ze op verschillende plekken op in de paddock. Of verstop ze in een paardenpuzzel.
6 Als er genoeg ruimte is, is het leuk om meerdere autobanden op de grond te leggen. Paarden lopen er omheen, dit is goed voor de coördinatie. Ze moeten er over nadenken hoe ze erlangs willen. Ik heb een tractorband helemaal opgevuld met zand en sommige pony’s gaan daar op staan. Ze houden van overzicht, het is een leuk alternatief voor een heuveltje. Er gaat wel veel zand in.
Marloes: ‘In diverse eetbare boomsoorten, zoals de berk, kun je lekkers verstoppen zoals grasbrokjes of stukjes wortel’
|Don’ts
1 Laat de mest niet liggen. Het ziet er vies uit en is niet fijn voor je paard als hij restjes vanaf de grond eet. Ruim het iedere keer op als je er bent, zodat je paard er niet doorheen hoeft te lopen.
2 Geef het ruwvoer niet op of boven een zandbodem. Als je paard het daarvan eet of restjes van de grond zoekt, krijgt hij automatisch zand binnen en dat kan voor koliek zorgen. Als je denkt dat je paard zand heeft gegeten, geef hem dan een zand-weg kuur, bijvoorbeeld met psylliumzaad.
3 Er zijn speelballen met gaten, waarin je snoepjes of krachtvoer kunt doen. Dat komt er brokje voor brokje uit, als paarden ermee spelen. Een goede manier om ze lang te laten doen met hun krachtvoer, als ze dat krijgen. Maar pas op dat je ze zo ongemerkt niet te veel geeft. Het is leuk voor ze om met zo’n bal bezig te zijn, dus de verleiding is misschien groot om er een schepje extra in te doen. Je kunt ze echter beter vullen met grasbrok, stukjes wortel of rozenbottels.
4 Geef nooit zomaar een tak of een plant aan je paard, als je er niet zeker van bent of het eetbaar is. Paarden eten niet snel iets dat vies smaakt, maar niet alle giftige soorten vinden ze vies.
Wie is Marloes?
Marloes Vogel van Ukie’s Paddock Paradise heeft thuis een paardvriendelijke huisvesting gecreëerd. Een plek waar paarden worden gestimuleerd om zoveel mogelijk natuurlijk gedrag te vertonen. Daarbij is contact met soortgenoten, vrije beweging en voldoende ruwvoer een vereiste. Marloes had genoeg ruimte om dit groots aan te pakken, maar ze is ervan overtuigd dat je met creatief denken ook kleinere oppervlakten leuker kan inrichten voor paarden. Ze geeft hierover advies, waarbij ze oog heeft voor biodiversiteit, zodat het eveneens gunstig is voor vogels en nuttige insecten.
Wie is Machteld?
Dr. Machteld van Dierendonck is als klinisch etholoog deskundige op gebied van paardengedrag. Ze werkt voor alle faculteiten diergeneeskunde in Nederland en België en is betrokken bij veel onderzoeken naar paardenwelzijn. Daarnaast is ze adviseur voor de overheid op het gebied van paardenwelzijn.
TIPS VAN MACHTELD:
|Do’s
1 Zorg voor voldoende paddocks. Per vier stallen is minimaal één paddock aan te raden als ze er individueel in moeten. Dan kunnen alle paarden een paar uur vrije uitlooptijd krijgen, terwijl ze elkaar kunnen zien. In een paddock zetten heeft alleen zin als meerdere paarden elkaar kunnen zien of nog liever: elkaar kunnen aanraken, als ze tenminste goed met elkaar kunnen opschieten. Het allermooiste is het als ze met meerdere in één paddock kunnen. Er is wetenschappelijk aangetoond dat één paard in een paddock, zonder ander paard in de buurt, daar niets aan vindt en meestal weer naar binnen wil na te hebben gerold.
2 De minimum afmetingen voor een paddock zijn eigenlijk 7 bij 15 meter. Er moet ruimte zijn om te rollen, draven en galopperen, maar niet zoveel dat ze vaart kunnen maken om over de omheining te springen. Het spreek vanzelf dat die stevig en veilig moet zijn, van hout of metaal, met een goed afsluitbare toegang.
3 Heb je meer paarden bij elkaar in een grotere paddock, dan is het verstandig om een object in het midden te maken of hangen, iets waar lager in rang staande paarden achter kunnen gaan staan als ze even rust zoeken, bijvoorbeeld een voederbak.
4 Zorg dat ze aan de buitenkant van de paddock hooi kunnen eten, via een voerrek of een verlaging in de omheining. Maak aan de buitenrand een verharding, liefst met een afdakje erboven. Dat geeft minder geknoei, er wordt minder ruwvoer verspild en ze krijgen dan geen zand binnen. Je kunt daar ook ruwvoer via een bak met een hooinet of slowfeeder aanbieden.
5 Ga je een paddock aanleggen? Check bij de gemeente of je daar een vergunning voor nodig hebt. Dat is namelijk op sommige plaatsen zo. Zeker als je er ook nog een schuilmogelijkheid of voerafdak bij wil maken. Geen toestemming voor een vast afdak? Wees creatief. Een tactisch geplaatste boom of een camouflagenet kan luwte, beschutting of schaduw bieden.
6 Vers water is nodig, want paarden moeten onbeperkt de beschikking hebben over schoon water. Liefst op een plek met een verharde ondergrond, zodat het geen modderpoel wordt.
7 Leg oude autobanden op plekken waar je geen mest wilt. Je kan ook stimuleren dat paarden op specifieke plekken die jij wil, gaan mesten door daar juist wat mest neer te leggen. Zo kan je redelijk sturen waar wel en niet wordt gemest.
8 Geen andere paarden in de buurt? Het is aangetoond dat paarden hun eigen spiegelbeeld als een ander paard ervaren. Een (onbreekbare!) spiegel kan ze dus afleiding bieden, maar besef je wel dat dit een surrogaat oplossing is. Hij heeft natuurlijk eigenlijk gewoon een echt vriendje nodig. Er zit ook een nadeel aan een spiegel. Als een paard opgewonden is, is het spiegelbeeld dat ook. En hengsten kunnen hun ‘rivaal’ gaan aanvallen…
Machteld: ‘Let op dat je paarden naast elkaar zet die elkaar mogen of negeren’
|Don’ts
1 Let op dat je paarden naast elkaar zet die elkaar mogen of negeren. Als ze de hele tijd boos doen en schijnaanvallen uitvoeren, kunnen ze blessures oplopen en geeft het niet het positieve effect van sociaal contact.
2 Laat een paard nooit langer dan vier uur zonder ruwvoer of vers water staan. Als er niets te eten is, gaan ze zoeken en voor je het weet krijgen ze via een paar sprietjes op de grond heel veel zand binnen.
3 Geef geen puzzels of voerballen op het zand.
4 Sommige paarden worden boos en gefrustreerd van puzzeltjes en spelletjes waar ze voer uit moeten zoeken als het te lastig is. Dat gebeurt soms ook als het lekkers op is. Leer de aanwezigheid van puzzels en voerballen correct aan, om deze frustratie te voorkomen of blijf erbij. Gebruik puzzels alleen als paarden individueel in de paddock staan, om vervelende interacties te voorkomen.
5 Een schuurborstel is een goed idee, maar neem nooit zo’n ronddraaiende die voor koeien of geiten wordt gebruikt. Een paard kan daar met manen of staart in verstrikt raken