Morvan

In het spoor van de veehoeders

Een warme nazomerweek, pittige paarden, een mooie, heuvelachtige streek met schilderachtige dorpjes en veel, heel veel onverharde paden. Dit alles op 800 kilometer van Nederland. Wat wil je nog meer?

Tekst Milja de Zwart Beeld Trailfinders

De Morvan in Bourgondisch Frankrijk – het spreekt ons clubje wel aan, mede omdat we het met de auto kunnen bereiken. Op een zondagmiddag begin september druppelen we dan ook binnen bij de accommodatie, waarvandaan we de volgende dag te paard vertrekken. Rolof en Tineke hebben er een vakantie aan vastgeknoopt.

Christianne en Hanne zijn vroeg van huis vertrokken en Menno heeft Tonny en mij opgepikt in Maastricht. En we ontmoeten Leni en Yvonne uit het oosten van Brabant: negen ruiters, een gezellige bende! Op maandagochtend wordt die gezellige bende meteen gesplitst. We gaan paarden halen uit verschillende weitjes rond onze uitvalsbasis: eetzaal en keuken, gîte en stallen in een typisch Frans dorpje op de top van een heuvel. Het bruisende middelpunt van de streek voor enduranceruiters, die hier paarden komen kopen, stallen of wedstrijden komen rijden. In de weitjes staan merries en ruinen, vooral Arabieren en Anglo-Arabieren, in leeftijdsgroepjes bij elkaar. Gisteravond hebben we de jonge talenten gezien, die hier zijn gefokt en worden getraind voor de endurance. Nu halen we de ervaren paarden op, die ons in vlot tempo over de heuvels gaan voeren voor een tour door de Morvan.

POEDEREN Terug op stal krijgt ieder van ons een paard toegewezen. De enige vraag: ‘Wil je een snel paard?’ Tja, daar zegt iedereen ‘ja’ op. Ik krijg schimmel Dorélize, een klein, sterk paardje dat ik met een hackamore rijd. We poetsen de paarden en dan volgt de truc. We bepoederen hun ruggen met een dikke laag talkpoeder voordat we het zadel erop leggen. Dat wordt het ritueel de komende week. ’s Ochtends en na de picknicklunch – elke dag weer voortreffelijk – eerst het witte poeder uit de sjabrak borstelen, vers poeder op de paardenrug, zadel erop.

Op de eerste dag kost het wat tijd voordat we dit goed onder de knie hebben, maar tegen half elf zijn we dan toch en route. Het dorp uit en de bossen in. Er is geen vaste volgorde, maar snel is wel duidelijk dat niet alle paarden dikke vrienden zijn. Dat van Christianne slaat, dus iedereen houdt afstand. Daarom rijden we in wisselende samenstelling achter Amélie aan. En haar hond Maps, niet te vergeten: de bordercollie die voor ons uit rent, dan weer op ons wacht. Met zijn kop schuin en zijn roze tong uit zijn bek lijkt het wel of hij ons telt, om te kijken we nog compleet zijn.

De ervaren paarden voeren ons in vlot tempo over de heuvels van de Morvan

Onze trektocht is vernoemd naar de galvachers, die met hun ossenkarren zwaar transport verzorgden tot aan Parijs en soms nog verder

Dorélize is een snel, fijn paard. In de eerste galoppen heb ik wat moeite om haar in het juiste tempo te laten gaan. Ze kan er gemakkelijk nog een paar tandjes bij zetten, merk ik. Gaandeweg gaan we elkaar aanvoelen en ja, daar is het weer: het genot van een heerlijke lange galop, dat ik door gebrek aan oefening vanwege corona een tijd niet meer heb ervaren. Aan de breed lachende gezichten om me heen zie ik dat ik niet de enige ben. ‘Keimooi,’ zegt Yvonne op z’n Brabants. OSSENDRIJVERS De trektocht die we maken is vernoemd naar de galvachers. Het wordt vertaald als veehoeders, maar eigenlijk waren ze meer dan dat. Amélie vertelt ons dat ze te vergelijken zijn met truckers, want met hun ossenkarren verzorgden ze zwaar transport tot aan Parijs en soms nog verder, en ook met de familie Chardon uit de mensport, die met een vierspan behendig en snel een parcours aflegt van steile hellingen, modderpoelen en bruggetjes – de marathon. De boeren uit de Morvan fokten de ossen zelf op de kenmerken spierkracht, uithoudingsvermogen, lenigheid en gehoorzaamheid. De kunst van het ossendrijven was gebaseerd op de band tussen mens en koe. Belangrijk was dat de boer vooruitging en een lied zong. Zodra hij stilviel, stopten ook de koeien.

Ik houd mezelf de wijsheid van de Amerikaanse hard-boiled detectives uit de jaren dertig voor: nothing a good night’s rest couldn’t restore

SPEKTAKEL Dit bijzondere beroep ontstond uit armoede. Nadat de aardappels waren gepoot, verhuurden de boeren uit de Morvan zich een halfjaar als transporteur. Meestal vervoerden ze boomstammen, maar ook andere zware zaken kwamen in aanmerking. Een spektakel was het vervoer van een immens groot vat champagne ter grootte van 200.000 flessen van Epernay bij Reims naar de wereldtentoonstelling in Parijs, in 1889. Het transport woog twintig ton en vergde 24 ossen. Daar stak alleen de Eiffeltoren, gebouwd voor diezelfde wereldtentoonstelling, bovenuit. In het voetspoor van de galvachers maken wij kennis met de Morvan. Nog steeds nemen koeien er een voorname plaats in. Voor het overige zijn de Morvan en zeker het gelijknamige nationale park en de prachtige meren nu een toeristische bestemming. Nu, na de zomervakantie is de grootste drukte over en hebben we het rijk meestal alleen in de prachtige natuur en in de schilderachtige dorpjes waar we overnachten.

GOEDE BEDDEN We slapen afwisselend in charmante Franse hotelletjes en eenvoudige kamers, maar in ieder geval altijd met een goed bed. En dat is fijn, want de stoere tocht (Tinekes omschrijving) met ritten van zo’n 25 kilometer per dag, is wel een aanslag op mijn fysieke gestel. De stijl is endurance – galop waar het kan, anders draf – ook op paden die licht naar beneden lopen. Ik houd mezelf de wijsheid van de Amerikaanse hard-boiled detectives uit de jaren dertig voor: nothing a good night’s rest couldn’t restore. En dat blijkt gelukkig te kloppen. Het kan ook zijn dat de uitgebreide avondmaaltijden daaraan helpen. Hoe dan ook, ’s ochtends ben ik weer klaar voor het dagelijkse ritueel van poetsen, poederen en opstijgen: on y va! <

MEER WETEN? Deze en andere gave paardrijvakanties in allerlei gradaties vind je bij Trailfinders Ruitervakanties www.horseholiday.com 043 3253466