SPORT
Do’s en don’ts van stapmolens
Veel ruiters en trainers hebben een stapmolen tot hun beschikking, maar ze worden heel divers gebruikt. Wij vroegen dierenarts Erica Reijerkerk van Facilitair Paardencentrum De Hofstede en Subtopamazone Saskia Poel om hun tips voor het gebruik, die mooi op één lijn bleken te zitten.
Tekst Yvonne Buis-Franken Beeld Paard&Sport/Nikki de Kerf
Erica Reijerkerk
Do’s
1 Bedenk goed hoelang je een paard erin zet, hoe vaak en hoe snel de molen loopt. Gebruik de molen met verstand. De stapmolen is een hulpmiddel dat je kunt integreren in je training, waarbij het paard op een bepaalde manier wordt belast in stap.
2 Kies voor een molen met een riante diameter. Daar zijn geen richtlijnen voor, maar 15 meter is wel het minimum. Op een cirkel heb je extra drukbelasting op de binnenbenen en een extra bewegingsbelasting op de buitenbenen. Hoe groter de cirkel is, hoe minder deze belasting is.
3 Kijk goed naar het type paard voordat je de stroom aanzet. Wij verkiezen bij Facilitair Paardencentrum De Hofstede spijlen boven hekken als afscheiding. Bij paniek zijn spijlen het minst traumatiserend. Stroom kan doorloopbevorderend zijn, maar ook stress veroorzaken, waardoor het paard krampachtig gaat lopen.
4 Zet altijd meerdere paarden tegelijk in de molen en kijk naar hun staptempo. In beginsel kun je naar de stokmaat kijken, maar paarden kunnen erg van elkaar verschillen in paslengte. Het ene paard maakt veel ruimere en het andere juist veel kortere passen. Als hij zich te veel moet aanpassen, kan dat frustrerend zijn voor hem en wordt het doel van een ontspannen staptraining niet bereikt.
5 Blijf het paard monitoren wanneer hij in de stapmolen loopt. Het is geen ‘wegzetmolen’ waar je een paard inzet en er niet meer naar omkijkt. Het is belastender dan je denkt, zeker als de omstandigheden niet optimaal zijn.
Zorg voor een harde, stevige bodem in de molen
6 Zorg voor een harde, stevige boden in de molen. Zachte bodems zijn ongewenst omdat daarin snel een geul ontstaat waarin de paarden lopen. Ze zetten daardoor hun voeten scheef neer, wat een grotere belasting voor gewrichten en banden betekent. Ook kan een zachte bodem glad worden. Rubber is ook niet wenselijk omdat dat het draai- en afrolproces van de voet remt. Dit leidt tot grotere, onnatuurlijke belasting.
7 Leg de focus op de stap. Draven kan, maar dan wel onder continue controle, in een langzaam tempo, zodat het paard kan ontspannen, en korte tijd. Draven heeft een stabiliserende en gymnastiserende werking in de training, mits juist uitgevoerd. Dat kan alleen onder gecontroleerde omstandigheden.
Erica Reijerkerk
Don’ts
1 Zet een paard niet vast in de stapmolen. Dit forceert een bepaalde beweging, waardoor het ontspannen natuurlijk bewegen niet meer is gewaarborgd. Het idee van een stapmolen is juist dat hij op een gecontroleerde manier in vrijheid kan lopen. Het is om die reden ook geen goed idee om een paard bij te zetten in de molen. Een hulpteugel is geen primaire stuurteugel. Hij wordt gebruikt om een paard te begeleiden in de richting van de gewenste houding of beweging onder begeleiding van een persoon. Ook kan struikelen in een hulpteugel in de molen tot gevaarlijke situaties leiden.
2 Gebruik om die reden ook sowieso geen objecten in de molen, bijvoorbeeld om de benen hoger op te laten tillen. Zelfs het meest ervaren paard is wel eens afgeleid of vergist zich wel eens. Een struikeling kan tot gevaarlijke situaties leiden.
Wie is Erica Reijerkerk? Erica is als veterinair werkzaam bij Facilitair Paarden Centrum De Hofstede in Leusden, een medisch centrum en revalidatiecentrum voor paarden. Het team van vier dierenartsen, van wie Erica Reijerkerk in dit geval het woord nam, heeft zich toegelegd op de revalidatie van paarden en de optimalisatie van training. De dierenartsen zijn daarnaast beschikbaar voor alle reguliere zorg.
Saskia Poel
Do’s
1 Gebruik de voordelen van de stapmolen optimaal. Je kunt het een apart trainingsmoment maken en gebruiken als warming-up of cooling-down na een training. Een stapmolen is een uitermate goede manier om het paard op een ontspannen manier te laten stappen als onderdeel van je gehele training. In de stapmolen heeft hij een bepaalde mate van vrijheid die hij aan de hand niet heeft. Zo kan hij op zijn eigen manier stappen.
2 Een harde bodem is een must. Zelf heb ik klinkers met een laagje zand van 1 à 2 centimeter. Zo heb ik een stabiele ondergrond, maar kunnen de voeten met of zonder ijzers voldoende glijden zonder erg af te slijten of dat het glad wordt. Een harde bodem heeft een positief effect op de ontwikkeling van pezen en banden, zeker bij jonge paarden.
3 Zet meerdere paarden tegelijk in de molen, zodat de jonge paarden hiervan kunnen leren. In het begin vinden ze het raar dat een ander paard zo achter ze aan loopt. Als ze dit al leren voordat ze worden gereden, heb je daar later in de bak veel profijt van.
4 Wissel af welk paard er als laatste uit mag. Op die manier leren de paarden dat ze wel eens als laatste overblijven, en dat er dan niks aan de hand is. Ze moeten dan toch geconcentreerd blijven en hoeven niet in paniek te raken. Het is wel zaak dat je dit de eerste keren scherp in de gaten houdt en dat er iemand bijblijft.
Wissel af welk paard als laatste uit de molen mag
5 De eerste keren dat een paard in de molen loopt, lopen wij ernaast. Sommige ruiters vinden dat gevaarlijk, maar ik denk dat je de paarden dan beter gerust kunt stellen en ik heb er geen negatieve ervaringen mee.
6 Gebruik een halster, maar gebruik het slim. Sommige mensen zijn geen voorstander van halsters om in de molen, maar ik kies ervoor om ze wel om te houden. Ik wil op het moment dat er iets gebeurt de mogelijkheid hebben om het paard snel te pakken. Ik maak ze wel strak genoeg om het risico op haken te verkleinen.
Saskia Poel
Don’ts
1 Gebruik geen molen met uitstekende delen waaraan een paard kan blijven hangen.
2 Gebruik geen optoming. Zet een paard niet met zadel, hoofdstel of bijzetteugel in de molen. Als het paard in paniek raakt of blijft haken, kan dat lelijke gevolgen hebben. Zet een paard ook niet vast in de molen.
3 Zet geen heel ruime stapper bij een paard dat veel korter is. Dat is voor geen van beide paarden fijn en draagt niet bij aan de ontspanning.
4 Ik laat paarden zelden draven in de molen. Hun hoofd gaat dan vrijwel altijd omhoog, wat niet helpt in hun lichaamsgebruik. De molen is mijn inziens echt voor de ontspanning en draven werkt tegenovergesteld.
Wie is Saskia Poel? Saskia runt op haar locatie in Asten-Heusden de GP Stables, een sport-handelsstal voor dressuurpaarden. Met Hero K rijdt ze op het moment Lichte Tour. De getalenteerde hengst Le Formidable (v. Bordeaux), die ze zelf heeft gefokt, is haar paard voor de toekomst.