Afscheid nemen van je paard
‘Echt hart- verscheurend’
Hadden paarden maar het eeuwige leven… Helaas is dit niet zo en komt er een moment dat je afscheid moet nemen. Drie amazones blikken terug op deze emotionele en heftige gebeurtenis en vertellen hoe zij dit beleefd hebben.
Tekst Linde Peters-Oortveld Beeld Arnd Bronkhorst, Leonie van den Ende, Studio Framed
Sushilla en Spek
Merel en Britney
Dyon en Fidji
Sushilla:
‘Ik was bijna drie jaar mantelzorger voor mijn paard’
NAAM: Sushilla Kouwen
PAARD: Spek (13 jaar)
TIJD SAMEN: 6 jaar
“Spekkie (Ulano ERB) was een paard met een verleden. Toch lukte het mij om een band met hem op te bouwen. Wat daaruit voortkwam was een onbreekbare vriendschap en liefde voor elkaar. Het was Spek en Suus. Toen ik ging verhuizen en stallen aan huis kreeg, nam ik hem over van zijn eigenaar. Ik reed hem al een paar jaar en we waren lekker bezig in de wedstrijdsport. Ik vond een maatje voor hem, Neva, en ze waren een ‘match made in heaven’.
Helaas was dit geluk van korte duur. Op een dag was Spek heel benauwd. Ik belde direct de dichtstbijzijnde paardenkliniek. Zij dachten aan een allergische reactie en hij kreeg hier medicatie voor. Mijn onderbuikgevoel bleef niet lekker, dus nam ik contact op met mijn vorige dierenarts: Johan van der Scheer. Spek had een flinke longontsteking en bleek daarnaast astma te hebben. Wonder boven wonder kregen we de longontsteking eronder. Ik kocht een Flexineb, zodat ik Spek zelf kon zelf verzorgen als hij een astma-aanval had. Dat gaf een goed effect. Toch kwamen er vaak terugvallen. Echt ontspannen slapen is er die jaren niet van gekomen. Tot ziekelijk toe werd ik wakker.
Ik liep naar hem toe zonder wat te horen, maar ik voelde het gewoon als hij het nodig had. Met alle handelingen heb ik Spek ongeveer twee jaar, drie uur per dag behandeld. Voor mij was Spek familie en die geef je niet zomaar op. Ik wandelde drie keer per dag met de Flexineb en alles in en om stal was aangepast: voer, bodembedekking, hooistomer en de manier van uitmesten. De hele dag was ik ermee bezig. Je gaat in de survivalmodus en wilt dolgraag dat je paard beter wordt. In het begin geloofde ik daar nog wel in. Net voor zijn overlijden leek de situatie stabiel. We waren zelfs weer aan het trainen voor wedstrijden. Helaas had een ander paard alsnog een virus meegenomen, hoe voorzichtig ik ook was. Deze keer werkte de medicatie niet meer. Toen ik hem zo benauwd zag, smekend kijkend, was het voor mij klaar. We probeerden nog een ander medicijn, maar de dierenarts bevestigde dat er niet veel mogelijkheden meer waren. Het werd dan een kwestie van uitstel met de vraag of Spek nog op een waardige manier zou gaan. Het was gewoon ‘op’. Ik wist toen dat het de beste keuze was om hem te laten gaan.
Sushilla:
‘Voor mij was Spek familie en die geef je niet zomaar op’
Toch voelde ik me een soort verrader door de gedachte dat hij mij voor 100% vertrouwd en ik die keuze maak, zonder dat hij het wist. Op 24 februari 2022 lieten we hem bij de kliniek inslapen. Toen we daar met de trailer naartoe reden, ging het miezeren. Net als in de film. Ik vergeet nooit meer dat ik met mijn hoofd bij zijn hoofd zat en zei: ‘Ik hou van je Spek’. De dierenarts zei daarna: ‘Dat was zijn laatste hartslag’. Na zijn overlijden viel ik in een gat. Niet alleen het gemis, maar ook de routine die ik met zijn ziekte had viel ineens weg. Tegen vrienden die iets minder met paarden hebben, zeg ik wel eens: ‘Ik was bijna drie jaar mantelzorger voor mijn paard’. Het klinkt gek om dat over een paard te zeggen, toch was het zo. Ontroostbare tranen heb ik gelaten. Neva zat ook maandenlang niet lekker in haar vel. Maar wat een steun kregen we! Ik ontving bloemen, kaarten, berichtjes en telefoontjes uit onverwachte hoeken. Het is zo bijzonder dat een paard zoveel impact kan hebben. Spek had iets magisch. De meeste herinneringen had ik in eerste instantie aan zijn ziekte, nu komen er steeds meer liefdevolle herinneringen voor in de plaats. Toen ik Spek leerde kennen, rende hij in blinde paniek door de baan. Het was zo mooi om te zien hoe die omslag kwam, dat hij het volste vertrouwen in mij kreeg en aan een losse teugel door het bos stapte. Hij had ook zo’n fijne tijd met Neva. Ik realiseer mij ook steeds meer hoeveel hij voor mij als mens en ruiter heeft betekend. Gelukkig leeft mijn grote liefde voort in de mooie verhalen en foto’s – en het allerbelangrijkste – in mijn hart.” Foto: Arnd Bronkhorst
Merel:
‘Al die extra tijd was een cadeautje’
NAAM: Merel Heilema
PAARD: Britney (30 jaar)
TIJD SAMEN: 17 jaar
“Ik was zeventien toen ik Britney kreeg, zij was dertien. We reden graag buiten en hielden van springen en crossen. Ik beleerde haar ook voor de wagen. Ze was altijd in voor avontuur. Het was echt een ‘kroeltje’, ik kon haar uren poetsen. Vanaf haar 23ste mocht ze met actief pensioen en deden we het wat rustiger aan. Vier jaar later kreeg ze een ontstoken oog. We begonnen direct met de behandeling, maar het oog was te veel beschadigd. Ik had op dat moment twee keuzes: inslapen of het oog laten verwijderen. Ik vroeg veel ervaringen op en besloot in overleg met de dierenarts om haar te laten opereren. Net voor de operatie twijfelde ik enorm. Ik was bang dat ik de verkeerde keuze had gemaakt. Ze had namelijk zo’n pijn en kreeg er zelfs koliek van. Echt hartverscheurend. Maar vanaf het moment dat haar oog eruit was, ging het zoveel beter. Dat kwam mede door haar karakter. Ze was zo’n doorzetter. In de groep stond ze helemaal onderaan in de rangorde, toch redde ze zich fantastisch. Zodra er in de wei een paard naar haar toeliep, deed ze een rondje rechtsom, zodat ze de situatie kon overzien.
Een Fjord uit de kudde ontfermde zich ook een beetje over haar. Britney bleef lichamelijk fit. Zelfs op haar dertigste zat ze nog mooi in haar vacht en bespiering. Wel kreeg ze ouderdomskwaaltjes. Haar gehoor ging achteruit en ze kreeg staar op haar oog. Ze werd in de wei steeds angstiger, omdat ze niet wist wat er om haar heen gebeurde. Ze stootte vaak haar hoofd, struikelde meer en kreeg wondjes. Op een dag vond ik haar in de wei met een gat in haar hoofd. Ze had zich zo hard gestoten dat er een breuk in haar schedel was ontstaan. Nu moet het ophouden, dacht ik. Een paard dat zichzelf wat aandoet, dat kan gewoon niet. Bovendien wilde ik haar niet 24/7 op stal houden. Op 26 juli 2022 is ze ingeslapen. Op het erf bij de stal is een grasstrook, waar de paarden normaal niet mogen komen. Britney stond daar een half uurtje te grazen, terwijl de dierenarts alles klaarmaakte.
Merel:
‘Voor Britney’s afscheid koos ik expres een mooie dag uit’
Ik koos expres een mooie dag uit. Britney was namelijk een zonaanbidster. Die pony liep op zonne-energie! Ik had een fijne dierenarts die stap voor stap alles uitlegde. Dat gaf veel rust, dan weet je wat je moet verwachten. Toen ze door de benen zakte en ging liggen, kwam ze op haar rechterzijde terecht. Daardoor lag ze met haar blinde kant omhoog. Typisch iets voor een eigenwijze pony als Brit! We hebben haar omgerold. Ik wilde tijdens dat laatste moment niet tegen dat lege oog aankijken. Op het moment dat ze haar laatste spuitje kreeg, zakte haar ziel weg. Dat was op een vreemde manier een soort van rustgevend, een heel aparte ervaring.
Toen ze daar lag, miste ik haar direct. Ik heb haar zeventien jaar gehad, de helft van mijn leven. Toch heb ik, vanaf het moment dat ik de afspraak maakte, niet getwijfeld. Ergens was het gewoon een opluchting dat het klaar was. Die eerste week was erg moeilijk. Haar stal stond op de route van mijn werk naar huis. Ik ging iedere dag even langs om de laatste dingen op te ruimen en bijvoorbeeld het naambordje van de stal te halen. Daar nam ik echt de tijd voor. Het was elke keer weer een bevestiging dat ze er niet meer was, maar ik dacht ook: het is beter zo. Britney werd ruim dertig jaar en na haar oogoperatie leefde ze nog drie jaar. Al die extra tijd was een cadeautje. Op zo’n hoge leeftijd houd je er rekening mee dat het einde van haar leven op elk moment daar kan zijn. Ik ben blij dat ik de keuze heb kunnen maken om haar verder lijden te besparen.” Foto: Leonie van den Ende
Dyon:
‘Het eerste half jaar was verschrikkelijk’
NAAM: Dyon Vlijm
PAARD: Fidji (21 jaar)
TIJD SAMEN: 6 jaar
“5 november 2021. Ik had corona en het was mijn laatste quarantainedag. Samen met mijn stiefvader ging ik de hond uitlaten. Ik had een vriendin van me gevraagd om mijn paard Fidji te rijden. Hij was al 21 jaar dus dagelijks beweging was wel gewenst. Toen wij onderweg naar huis waren, zei mijn stiefvader: ‘Oh, kijk daar staat een paard en de ruiter staat ernaast.’ Ik antwoordde meteen: ‘Ja, dat is die van mij.’ Ik dacht heel nuchter: oh ze is gevallen, ik help haar er wel even op. Maar ze was helemaal overstuur en er kwam geen zinnig woord meer uit. Toen mijn paard opzij stapte, zag ik waarom ze zo over haar toeren was. Ze waren samen gevallen en tijdens die val heeft Fidji een scherpe haak meegenomen die zijn buik een halve meter openhaalde. Er kwam van alles uit, wat er niet uit hoorde te komen… Toen ik dat zag, zakte ik in elkaar en kon ik alleen nog maar voor me uit staren. Het was meteen duidelijk: dit is einde oefening. Mijn stiefvader belde om hulp en mijn moeder en de staleigenaar arriveerden al snel.
Fidji had hartstikke veel pijn en was helemaal in paniek. Hij steigerde en verkocht mij een klap. Mijn moeder hield hem daarna vast, maar na een paar minuten kwam hij los en rende in blinde paniek terug naar de stal, een eindje verderop. Daar probeerden we hem in de buitenbak rustig te houden. Hij was aan het graven en aan het stampen van de pijn. Gelukkig was de dierenarts er relatief snel. Zelfs die zei: ‘Dit heb ik nog nooit meegemaakt.’ Fidji werd zo snel mogelijk uit zijn lijden verlost. Hij kreeg kalmeringsmiddelen en is toen ingeslapen in het bijzijn van mijn moeder, vriendin en mij. Ik heb nog iemand gevraagd om een schaar te halen, zodat ik een pluk van zijn staart kon knippen. Het was zo onwerkelijk. Ik had elk moment het gevoel dat ik wakker moest worden uit een nare droom. Ik dacht: dit overkomt mij toch niet? Ik had vanaf dat moment tot het eerste half jaar zoveel gevoelens: verdriet, boosheid en zoveel vragen. Waarom bij mij? Waarom zo? Fidji zou over twee jaar lekker van zijn pensioen gaan genieten. Ik heb hem zes jaar gehad. Hij was mijn eerste eigen paard. Als ruiter ben ik allesbehalve een natuurtalent en het duurde lang voordat we elkaar met rijden begrepen. Maar die laatste periode waren we zo goed op weg. Ik wilde bijna L1 gaan starten. Fidji was erg lief, ik kon er alles mee. Hij was echt mijn leermeester en het was zo moeilijk toen dat zo plotseling wegviel.
Dyon:
‘Het voelt zo oneerlijk dat Fidji op zo’n manier uit mijn leven werd gerukt’
Het eerste half jaar was verschrikkelijk. Ik sloot mezelf op in huis. Ik wilde niets meer, vond alles stom en kwam twintig kilo aan. Op een gegeven moment ging ik toch weer naar de manege. Ik kom daar al van kleins af aan en wilde daar helemaal niet weg. Via de staleigenaar kocht ik vorig jaar februari een nieuw paard: Wicky. Helaas heb ik met haar ook al veel ellende gehad. Ze kreeg in het eerste jaar vijf keer koliek. Nu ze op een glutenvrij dieet staat, gaat het gelukkig heel goed. We zijn nu bijna anderhalf jaar verder en iedere dag als ik naar stal ga, kom ik langs de plek van het ongeluk. Ik heb het nog niet voor elkaar gekregen om níet naar die paaltjes te kijken. Het voelt zo oneerlijk dat een paard, waar je zoveel van hebt mogen leren, op zo’n manier uit je leven wordt gerukt en dat hij zo’n pijn heeft gehad. Zoiets als dit, daar kom je als paardeneigenaar nooit overheen. Ik in ieder geval niet.” < Foto: Studio Framed