Het wel en wee van rijden
tijdens je zwangerschap
Veel amazones krijgen op enig moment in hun leven te maken met een kinderwens en een zwangerschap. Maar gaan zwanger zijn en paardrijden eigenlijk wel samen? Waar krijg je lichamelijk mee te maken en hoe verloopt alles na de bevalling? Drie amazones delen hun openhartige verhaal. Ook gaan verloskundige Lotte Brongers en bekkenbodemfysio Anne van den Eerenbeemt in een podcast dieper in op het onderwerp en geven ze de nodige tips voor tijdens en ná de zwangerschap.
Tekst Tessa van Daalen Beeld Diana Bloemendal, Jacob Melissen
ILSE MEIJER
AYKE ONDERWEEGS
MARINKE BURGGRAAFF
Ilse:
‘Ik rijd nog wel, maar niet meer actief. Alleen als ik echt zin heb’
NAAM: ILSE MEIJER
LEEFTIJD: 28 JAAR
WOONPLAATS: DOKKUM
MOEDER VAN TWEE KINDEREN, ZWANGER VAN DE DERDE
“Ik denk dat het tegenwoordig veel gebruikelijker is om langer door te rijden als je zwanger bent. Bij de eerste vond ik pas na lang zoeken een witte zwangerschapsrijbroek, maar verder was er niets. Ik heb serieus overwogen om een speciale kledinglijn te beginnen. Onlangs zocht ik weer, omdat ik nu opnieuw zwanger ben, en vond ik allerlei broeken en shirts van verschillende merken. Dus kennelijk is daar nu meer vraag naar.” Ilse Meijer, partner van internationaal springruiter Hielke de Jong, werkte en reed bij haar eerste zwangerschap tot het laatste moment gewoon door. Dat ging prima en ze kreeg ook geen adviezen om daar eerder mee te stoppen. Het werd een spoedkeizersnede. “Er staan officieel zes weken voor wondgenezing, maar ik was 22 jaar en voelde me goed. Dus ik ben na vijf weken weer op een paard gestapt.” Ze geeft eerlijk toe dat het rijden niet meeviel.
“Ik had geen last van het litteken, maar wel van mijn lichaam. Ik was nogal aangekomen en had moeite met mijn balans en conditie. Door het vele werk op stal kwam het wel vanzelf goed met mijn gewicht en conditie. Ik heb daar geen hulp bij gehad.” Ook bij haar tweede zwangerschap bleef Ilse rijden tot de dertigste week en werkte ze nog op stal tot de dag voor de bevalling. “Mijn partner had een ongeluk gehad, dus ik moest wel voluit meewerken. Ik zat bijvoorbeeld tot op de laatste dag op de vrachtwagen met mijn dikke buik.” Ze wilde heel graag een natuurlijke bevalling, omdat de spoedkeizersnede haar zo was tegengevallen. Ondanks een moeizame natuurlijke bevalling die twee weken te vroeg werd ingeleid omdat de echo daar aanleiding toe gaf, zat ze die keer alweer na anderhalve week te paard.
Ilse:
‘Serieus overwogen om speciale kledinglijn te beginnen’
“Ik was veel minder aangekomen. Lichamelijk voelde ik me veel beter en sterker. Daardoor ging ik fit erin en kwam ik er fit weer uit. ”Wat niet helemaal was gepland was, was dat ze kort erna weer zwanger bleek. Ze geeft aan dat ze nu tijdens deze zwangerschap meer last ondervindt. “Ik denk dat mijn lichaam te weinig tijd heeft gehad om te herstellen van de vorige. Het doet wel wat met je lijf, al dat gewicht meedragen. Het was nog niet terug in de oude vorm. Ik heb deze keer veel meer last van mijn banden, spieren en mijn rug. Dat was bij de vorige twee niet zo. Ik rijd nog wel, maar niet meer actief. Alleen als ik echt zin heb. Het kriebelt wel en ik vind het echt vervelend dat het niet gaat. Als ik me goed voel, ga ik rijden. Gelukkig hebben we er genoeg staan, dus ik zoek een brave uit. Ik moet dat echter wel bekopen met twee dagen pijn in mijn bekken en rug. Als ik dan een paar dagen rustig aan doe, is dat weg, waardoor ik weet dat het echt door het paardrijden komt. Naar een deskundige voor hulp? Tja, die kan weinig anders dan constateren dat het door het rijden komt en dat ik dat dus maar niet moet doen. Dat is niet wat ik wil horen, misschien dat ik daarom niet ga...”
Ayke:
‘Ik ben nog niet terug op mijn oude niveau qua rijden, maar ik ga wel goed vooruit’
NAAM: AYKE ONDERWEEGS
LEEFTIJD: 34 JAAR
WOONPLAATS: GOES
MOEDER VAN TWEE KINDEREN
Zelf is ze hippisch sportoefentherapeut bij haar eigen bedrijf Ruiter-Balans, waar ze houding- en bewegingsgerelateerde klachten bij ruiters behandelt. Dat uitgerekend zij na haar tweede bevalling moeite had om haar stabiliteit in het zadel terug te vinden, vond ze erg confronterend. Tijdens haar eerste zwangerschap reed Ayke Onderweegs niet. “Ik had zelf een veulen en reed als bijrijder paarden voor anderen. Maar ik wilde graag een kindje en geen enkel risico nemen, dus ik ben tijdelijk gestopt. De zwangerschap eindigde in een keizersnede.” Ayke pakte het rijden negen maanden later weer op en dat ging goed. Na een tijd diende de tweede zwangerschap zich aan. Na 16 weken moest Ayke echter besluiten te stoppen met rijden. “Ik had na het rijden steeds veel last van steken en dat bleek achteraf harde buiken te zijn. Ook ging ik mijn paard steeds meer in de weg zitten, doordat mijn balans en stabiliteit minder werden. Dat viel me vooral op nadat ik een filmpje van mezelf zag.
Daar kwam nog bij dat ik, als gevolg van veel virusinfecties, steeds minder energie had. Niet handig als je een jong en groot paard hebt. Ik merkte dat ik minder adequaat kon reageren als hij te enthousiast was, ik was fysiek niet in staat dat goed op te vangen.” Ze besloot de training over te dragen aan een stalgenoot. Tijdens de bevalling ging het mis bij de ruggenprik. “Mijn benen vlogen in de lucht en het was alsof ik een stroomstoot kreeg. Ik had enorme pijn in mijn linkerbeen en dat bleef zo.” Uiteindelijk werd het tot haar spijt weer een keizersnede. “Ik weet wat zoiets doet met je lijf. De spieren die je gebruikt voor je rompstabiliteit lopen daar ook en je hebt meestal een langere hersteltijd nodig. Na zes weken ben ik rustig begonnen met oefeningen. Daarnaast heb ik hulp ingeschakeld van een collega bekkenbodemoefentherapeut. Ik wilde haar expertise raadplegen om er zeker van te zijn dat ik er alles aan deed voor een goed en spoedig herstel. Uiteindelijk kon ik na acht weken de verleiding niet meer weerstaan om toch te rijden. Ik ben begonnen met een paar rondjes stappen, om te kijken hoe dat ging. Dat was best schrikken, want meer zat er even niet in. Ik heb altijd eindeloos veel geduld met de ruiters die ik tijdens mijn werk begeleid, maar ik verwachtte van mezelf dat ik alles in een korte tijd weer voor elkaar zou hebben. Dit heeft me in het begin best wel in de weg gezeten. Het was frustrerend. Ik heb de kennis hoe het zou moeten kunnen. Ik voelde wat eraan schortte. Dan moet je zelf aan de bak om dat aan te pakken.”
Ayke:
‘Film jezelf als je zwanger paardrijdt’
Ayke rijdt inmiddels drie keer per week, doet oefeningen los van het paard, neemt regelmatig les en laat zichzelf filmen tijdens het rijden. “Ik ben nog niet terug op mijn oude niveau qua rijden. Ik ga goed vooruit, maar merk het meteen als ik mijn oefeningen verzuim. Gelukkig heb ik me inmiddels bij de situatie neer kunnen leggen en werk ik met veel geduld aan het herstel van mijn lichaam. Mijn conditie neemt toe, de spierkracht en stabiliteit worden steeds beter. Ik ervaar gelukkig geen angst tijdens het rijden. Ik ken mijn paard door en door en hij voelt voor mij betrouwbaar. Het is zeker een goede leerschool geweest dat ik de lichamelijke tegenslagen zelf heb meegemaakt, daardoor kan ik naast mijn theoretische kennis ook als ervaringsdeskundige in mijn werk advies geven. Een tip? Film jezelf regelmatig als je tijdens of kort na je zwangerschap aan het paardrijden bent. Soms ben je minder stabiel dan je zelf denkt en daar kan je paard echt last van hebben.”
Marinke:
‘Ik schreeuw mijn problemen niet van de daken, maar ik ben er wel open over’
NAAM: MARINKE BURGGRAAFF
LEEFTIJD: 31 JAAR
WOONPLAATS: TIEL
MOEDER VAN ÉÉN KIND, ZWANGER VAN TWEEDE
Haar eerste zwangerschap verliep probleemloos, zelfs in de 35e week reed ze nog paard. “Ik was heel soepel en had geen last van misselijkheid. Ik deed gewoon alles, ook draven.” Omdat ze in haar werk als assistent supermarktmanager wel last kreeg van haar bekken, ging Marinke naar een fysiotherapeut en deed braaf de opgedragen oefeningen, die haar echter niet hielpen. “Het was geen specialiseerde fysio voor ruiters. Ik had na mijn werk veel pijn en kon me soms niet eens omdraaien in bed. Maar paardrijden ging gek genoeg wel, dan had ik geen klachten.” Ze had een ongecompliceerde en snelle bevalling. “Ik voorzag geen problemen, want ik voelde me goed. Al in het kraambed begon ik weer met oefeningen voor mijn bekkenbodem en ik heb keurig de voorgeschreven zes weken gewacht voordat ik weer begon met paardrijden. Voor mijn gevoel had ik na twee weken alweer kunnen rijden. Maar ik wilde genoeg tijd nemen voor het herstel.” Marinke stapte na zes weken enthousiast weer op, maar dat viel tegen. “Na een paar passen draf had ik een zeiknatte broek. Ik schaamde me dood, ik bleek incontinent. Je verwacht zoiets totaal niet.”
Ze beschrijft hoe ze thuis in tranen uitbarstte. Het werd een mentale worsteling. “Psychisch deed het me veel. Ondanks dat ik twee uur voor het rijden niets dronk en altijd vooraf naar de toilet ging, hield ik het niet droog. Ik droeg van die oma-luiers, dan bleef mijn broek tenminste droog. Het was een drama. Een lange rit was niet mogelijk, omdat het gaat irriteren en schuren. Spontaan even op een paard stappen was er ook niet meer bij. Je moet er altijd rekening mee houden.” In de hoop de oorzaak te vinden, zocht ze contact met de verloskundige. Die gaf aan dat de klacht niet ongewoon is. Meestal verdwijnt het na enige tijd. Bij Marinke bleef het echter, vooral als ze in de rijhouding zat. Heel geconcentreerd haar bekkenbodem aanspannen hielp enigszins, maar is op een paard niet handig. In stap en galop ging het iets beter dan in draf. Ze wendde zich tot een andere fysiotherapeute en kreeg weer de opdracht om te oefenen. “Het hielp niet, waarna ik werd gewezen op de mogelijkheid van een operatie. Maar omdat we nog een kinderwens hadden, leek me dat te ingrijpend.” Ze modderde zo goed en zo kwaad als het ging door. Inmiddels is Marinke weer zwanger. “Al na 17 weken begon mijn bekkenbodem te zeuren, dus heb ik gelijk aan de bel getrokken.” Na de eerdere ervaringen, bezocht ze dit keer een andere fysio, die ook inwendig onderzoek mag doen.
“Zij vroeg meteen of na de vorige bevalling is gecontroleerd of inwendig alles wel goed was genezen en de aansturing door de spieren wel goed gaat. De hechtingen en het litteken waren wel bekeken, maar verder niks.” Omdat nummer twee in aantocht is, is er nu even niets aan te doen. Marinke rijdt niet meer, omdat het toch wat pijnlijker aanvoelt, hoewel ze soms zonder zadel op haar paard naar de wei stapt. “Ik weet niet of mijn moeder daar blij mee is, maar ik ken mijn paard door en door. De fysio die ik nu heb, begeleidt me geweldig. Ik heb heel andere oefeningen gekregen, zowel voor ontspanning, mobiliteit als voor aansturing. Er is een persoonlijk plan voor mij gemaakt. Zij is ervan overtuigd dat het na de bevalling goed komt. Ik ben zelf nog enigszins benauwd dat het herstel langer gaat duren of dat er alsnog een ingreep nodig is. Ik schreeuw mijn probleem niet van de daken, maar ik ben er wel open over, want ik vind dat we erover moeten praten. Je krijgt het gevoel dat je de enige bent. Dat is niet zo en het zou goed zijn als ervaringen hierover worden gedeeld.” <
Marinke:
‘Maak je problemen bespreekbaar’
TIJDENS JE ZWANGERSCHAP Verloskundige Lotte Brongers en bekkenbodemfysio Anne van den Eerenbeemt zijn het erover eens dat het soms lastig kan zijn voor amazones om eenduidige informatie te vinden over paardrijden tijdens je zwangerschap. Daar willen ze graag verandering in brengen. In deze podcast met Paard&Sport-medewerker Tessa van Daalen vertellen ze over de fysieke ongemakken, de wisselende hormonen, ruiterfitheid en wat je zelf kunt doen om tijdens je zwangerschap zo veilig en comfortabel mogelijk op het paard te stappen.
NA JE ZWANGERSCHAP Over hoe snel je na een bevalling weer op je paard kunt, verschillen de adviezen. Hoe lang moet je lichamelijk herstellen en welke problemen kun je nog ervaren? Verloskundige Lotte Brongers en bekkenbodemfysio Anne van den Eerenbeemt gaan hier in deze podcast dieper op in en geven adviezen. Ook het taboe-onderwerp ‘incontinentie’ wordt besproken.
