Een eeuw(ige) ontwikkeling
Vier KNHS-verenigingen delen 100-jarig bestaan
De KNHS bestaat in 2023 100 jaar. Deze mijlpaal delen we met vier van de oudste rijverenigingen van ons land. Samen met deze KNHS-verenigingen blikken we terug en nemen we een duik in de archieven; op zoek naar bijzondere verhalen van vroeger, memorabele momenten, hoogte- en dieptepunten en mooie anekdotes.
Tekst Chantal Emans Beeld Pim van Gelder (archief Jacob Melissen) en jubilerende verenigingen
‘Ik ben trots dat onze vereniging na 100 jaar nog steeds bestaat’
1 RV Juliana Raamsdonk
NAAM: RIJVERENIGING JULIANA RAAMSDONK
DATUM OPRICHTING: MAART 1923 AANTAL LEDEN: 35 DISCIPLINES: DRESSUUR, SPRINGEN, MENNEN, CROSS EN BUITENRITTEN JUBILEUMDAG: 4 JUNI 2023
“Het is maart 1923 als de Brabantse Rijvereniging Juliana Raamsdonk wordt opgericht door een dierenarts die werkzaam was in het leger. De rijvereniging dankt haar naam aan Koningin Juliana. De eerste tien jaar was de vereniging lid van de Koninklijke Nederlandse Federatie van Rijverenigingen.” Aan het woord is de huidige voorzitter Sjaak Broekmans die enthousiast verhaalt over de historie van zijn vereniging.
PAARDEN OP DE TREIN Sjaak vertelt: “Het allereerste concours hippique vond plaats in 1924 met verschillende onderdelen die typerend waren voor die tijd. In het archief is nog een oude aankondiging te vinden met het programma van die dag.
Zo werd er gereden met aangespannen landbouwvoertuigen en luxe eenspannen. Ook het tweespan voor de oogstwagen en schoonrijden voor dames met wagentje, vergezeld van een heer, waren destijds een begrip. Heel bijzonder en kenmerkend voor die tijd was de wijze van vervoer van en naar een concours. Ruiters stapten in Raamsdonk op de trein met hun paard in een treinwagon en reisden zo naar verschillende plaatsen in Nederland. Zo ook het talentvolle achttal van Rijvereniging Juliana uit 1929. In 1934 stapte de vereniging over naar de Nederlandse Christelijke Boerenbond. De Brabantse NCB was opgericht om eenheid te brengen in de zuidelijke landelijke ruitersport zodat men nu ook op zondag en dichter bij huis op concours kon gaan.”
MOOIE HERINNERINGEN Het bestuur van de vereniging trad aan het begin van de Tweede Wereldoorlog af. Enkele leden moesten in militaire dienst en er was geen enkele activiteit in de vereniging. Gelukkig kon in maart 1945 het gehele bestuur bij de heroprichting weer aantreden. In de jaren zeventig was de vereniging zeer actief met een grote ponyclub. Broekmans vertelt lachend: “We gingen met een grote veewagen en wel twintig ponyruiters de hele zondag op pad, dat was geweldig. Ik herinner me nog een ponykamp in Giersbergen. Aan het einde van de dag gingen alle pony’s op de wei. ‘s Nachts is de hele groep uitgebroken en over de oude Maasroute terug naar huis gelopen. Op wat versleten hoefjes na konden alle pony’s de volgende dag ongedeerd weer meedoen.” Tot slot besluit Broekmans: “Ik ben zeer trots op het feit dat onze vereniging na al die jaren nog steeds bestaat. En dat mag gevierd worden. Er wordt al een jaar hard gewerkt door de jubileumcommissie aan een ‘Concours oude stijl’ op 4 juni. De dag start met een dressuurwedstrijd in de klasse BB t/m Z2 voor iedereen. Uiteraard mag een parade niet ontbreken.”
Het Concours Hippique van Raamsdonk in 1928 zorgde voor een interessant nieuwsbericht in de plaatselijke krant
‘De trots van de vereniging is het achttal dat meereed in de hoogste klasse’
2 Rijdt met Beleid RV Teteringen
NAAM: RIJDT MET BELEID RV IN TETERINGEN DATUM OPRICHTING: OPGESTART 1923, OFFICIEEL GEREGISTREERD 1924 AANTAL LEDEN: 50 DISCIPLINES: DRESSUUR EN MENNEN JUBILEUMDAG: 2024
Oud-bestuurslid en oud-secretaris Kees Verstegen is vanaf zijn jeugd tot nu verbonden aan de Brabantse vereniging Rijdt met Beleid RV. “Het is allemaal begonnen met paarden op boerenbedrijven in het dorp”, vertelt hij. “Door de week waren de paarden er voor het werk op de boerderij en in het weekend voor de ontspanning op de vereniging. Zo is ook het rijden in vier- en achttallen ontstaan. In de oorlog lag de vereniging helemaal stil. Helaas is veel materiaal toen verloren gegaan en er is weinig informatie over van deze periode, maar tot grote vreugde werd in 1946 het eerste concours weer gereden.”
SUCCESVOL ACHTTAL Verstegen: “In 1965 groeide de vereniging enorm door de oprichting van de ponyclub. Enthousiaste vrijwilligers zorgden tien jaar lang voor de organisatie van ponykampen. Vijfhonderd pony’s en kinderen van twintig verschillende verenigingen werden gedurende drie dagen gastvrij opgevangen bij diverse boerderijen in de omgeving. Ze zorgden voor eten, drinken, entertainment en onderdak. Het aantal belangstellenden groeide ieder jaar enorm met als hoogtepunt een defilé met ruim zeshonderd deelnemers dat in 1974 door de ponyclub werd georganiseerd. De trots van de vereniging is het achttal waarmee in de zwaarste klasse werd gereden. Er werd vier keer per week onder leiding van commandant Kees van Haperen geoefend en ze deden succesvol mee aan de Brabantse Kampioenschappen. Op de NCB kampioenschappen kon je je kwalificeren voor het NKB concours. Dit was een groot concours van de katholieke rijbond in Wanroij. Het niveau lag erg hoog dus het was een enorme prestatie dat het achttal in de jaren tachtig en negentig reservekampioen werd.”
VERENIGINGSLEVEN Door de loop der jaren heeft het achttal plaats moeten maken voor de individuele sport. De grote concoursen van de jaren zestig en zeventig verdwenen. Waar men vroeger met een grote vrachtwagen gezamenlijk op concours ging, gaan ruiters tegenwoordig voor persoonlijke prestaties. Mede door het individuele rijden werd het laatste grote kringconcours in 2000 georganiseerd. “Op dit moment heeft de vereniging een eigen terrein met een kantine waar regelmatig dressuur- en menwedstrijden worden georganiseerd. Hier vieren wij volgend jaar ook ons jubileum met diverse activiteiten en aansluitend een feestavond. Het verenigingsleven mag dan zijn veranderd, we zijn trots op onze vaste club van enthousiaste leden die op hun eigen manier het verenigingsgevoel behouden. Bovendien zien we het animo voor menwedstrijden de laatste tijd behoorlijk groeien. Dat is natuurlijk ontzettend leuk”, besluit Verstegen.
Een fijne traditie voor RV Rijdt met Beleid in de jaren tachtig: gezamenlijk met de veewagen naar concours en na de ochtendsessie even samen lunchen
‘Het Brabants Kampioenschap van 1977 was echt een hoogtepunt’
3 PSV Ons genoegen Prinsenbeek
NAAM: PAARDENSPORTVERENIGING ONS GENOEGEN IN PRINSENBEEK DATUM OPRICHTING: 17 JANUARI 1923 AANTAL LEDEN: 46 DISCIPLINES: DRESSUUR, SPRINGEN EN MENNEN JUBILEUMDAG: 17 JUNI 2023
Als je denkt aan Paardensportvereniging Ons Genoegen, denk je aan de 78-jarige Gerrit Franken. Al 61 jaar lang is hij de voorzitter van deze (ook al) Brabantse vereniging en heeft door de jaren heen veel zien veranderen. Hij legt uit: “We merken helaas dat er al jaren een terugloop is van leden. Juist daarom zijn wij enorm blij met ons vaste aantal leden dat de vereniging op dit moment telt. Heel bijzonder ook is het lidmaatschap van de Britse Wereldkampioene Charlotte Fry, die sinds ze haar thuisbasis in Nederland heeft, uitkomt voor PSV Ons Genoegen en waar wij als vereniging natuurlijk enorm trots op zijn.”
Hoewel de dressuur- en het springen bij de vereniging zijn teruggelopen, worden er nog wel regelmatig wedstrijden georganiseerd. Wat opvalt is dat het mennen in de afgelopen jaren in populariteit is toegenomen. Waarom de discipline met paard en wagen zo populair is geworden weet Franken ook niet precies. Hij ment zelf ook, en grapt: “Ik word ook wat ouder en heb meer macht als ik op de kar zit dan op het paard. Wellicht is dat voor meer mensen een reden om over te stappen naar het mennen.”
HOOGTE- EN DIEPTEPUNT Met een terugblik naar het verleden kent de vereniging helaas ook een zeer treurig dieptepunt. Franken: “Het is ruim veertig jaar geleden dat er over een driedaags ponykamp een zwarte sluier komt te hangen. Een dag voor aanvang besloot een groepje kinderen in een natuurplas te gaan zwemmen. Het ging gruwelijk mis en een deelnemende ponyruiter verdronk. Franken herinnert zich dit ongeluk als een zwarte pagina uit de geschiedenis van de vereniging. Tegenover dit dieptepunt was het jaar 1977 een absoluut hoogtepunt. Met de deelname aan het Brabants Kampioenschap in St. Oedenrode werd het achttal van PSV Ons Genoegen bondskampioen. Van de twaalf wedstrijden werden er tien gewonnen. In die tijd had de vereniging nog een groot aantal leden, waardoor het zestigjarig bestaan in 1983 met ruim vijfhonderd deelnemers groots werd gevierd. Er stond een enorme feesttent en er werd twee dagen lang een prachtig concours gehouden. “Dat soort grote concoursen zijn er helaas niet meer, reden te meer om trots te zijn dat iedereen weer samen komt op 17 juni tijdens de feestelijke viering van ons 100-jarig bestaan. Leden en oud-leden van de rijvereniging en de ponyclub kunnen zich hiervoor opgeven via psvonsgenoegen@gmail.com”, besluit Franken.
Het ponyviertal van de PSV Ons Genoegen heeft veel successen op haar naam staan, waaronder de titel op de Brabantse Kampioenschappen in de klasse Z voor C/D/E-pony's
‘De vossenjachten waren vroeger altijd heel bijzonder’
4 LR NETA
NAAM: LR NETA IN WINSCHOTEN DATUM OPRICHTING: 4 AUGUSTUS 1923 AANTAL LEDEN: 150 DISCIPLINES: DRESSUUR EN SPRINGEN JUBILEUMDAG: 7 OKTOBER 2023
Sinds een paar jaar is mevrouw Bremer de voorzitter van de Landelijke Rijvereniging NETA (Nuttig En Tevens Aangenaam) die is opgericht in het Groningse dorp Bellingwolde, gelegen aan de Duitse grens. Bremer vertelt enthousiast: “In de beginjaren van de vereniging werden er in de zomer wedstrijden georganiseerd op het buitenterrein in Bellingwolde. Wat bijzonder was in die tijd waren de vossenjachten waarbij ruiters te paard naar Duitsland reden. De deelnemers speelden verschillende spelletjes, ze reden een mooie tocht met de paarden, er werd lekker met elkaar gegeten en aan het einde van de middag ging iedereen weer op het paard terug naar huis.
Gelukkig ligt Bellingwolde maar op ongeveer 5 kilometer afstand van Duitsland, want wanneer de paarden na een heerlijke dag weer op stal stonden, ging de hele groep ruiters lopend weer terug om te genieten van het avondfeest.”
MOOIE CONCOURSEN “In 1968 verhuisde de vereniging naar een lege landbouwschuur in Blijham, zo’n negen kilometer verderop. Doordat er vanaf dat moment ook in de winter gereden kon worden, groeide het ledenaantal al snel tot boven de honderd. De vereniging verbindt zich in 1978 aan Manege De Dollard in Winschoten welke op dat moment daar wordt gebouwd. De nieuwe manege wordt later dat jaar feestelijk geopend door Prinses Margriet.” Vandaag de dag is de vereniging nog steeds verbonden aan de manege in Winschoten en organiseert hier dressuur- en springwedstrijden. Manege de Dollard is ondertussen overgenomen door het Hippisch Centrum Avinia Staete. Bremer vertelt trots: “In het winterseizoen hebben we een mooi springconcours, het EDR (EemsDollardRegio) concours. Ook wordt er drie keer per seizoen een dressuurwedstrijd gereden met als finale een Kür voor alle klassen. Doordat wij geen eigen grond hebben en afhankelijk zijn van anderen zien wij met de komst van een nieuwe huurder weer mogelijkheden voor buitenwedstrijden.”
“Aan bekende leden heeft onze vereniging ook geen gebrek. Zo zijn wij erg trots dat meervoudig dressuurkampioen en KNHS Talent van het Jaar Marten Luiten uitkomt voor LR NETA. Samen met zijn moeder en een enthousiaste groep leden van de feestcommissie is Marten betrokken bij het organiseren van de feestelijke jubileumdag. Op 7 oktober is hij zelf ook aanwezig en geeft hij een clinic ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de vereniging.”
In de jaren tachtig was Landelijke Rijvereniging NETA regelmatig met hun achttal op concoursen in de regio te vinden
De KNHS bestaat dit jaar 100 jaar en dit willen we samen met jou vieren! Op 14 april 1923 werd in aanloop naar de Olympische Spelen in Parijs van 1924 de Nederlandse Hippische Sportbond (NHS) opgericht. Nu staan we opnieuw aan de vooravond van de Olympische Spelen in Parijs 2024. Op onze social media en op verschillende evenementen zoals CHIO Rotterdam vind je ons dit jaar daarom met de leukste activiteiten en winacties rondom onze verjaardag. Houd onze social media goed in de gaten en volg ons via @KNHSpaardensport voor de wekelijkse paardensport highlights en weetjes van de afgelopen 100 jaar.