Bang op je paard
Een mentale uitdaging overwinnen
Sommige ruiters stappen door angst met knikkende knieën op hun paard of worden bijvoorbeeld bevangen door wedstrijdspanning. Paardrijden is nog niet zo simpel en kan voor de ruiter een behoorlijke mentale uitdaging zijn. De amazones in dit verhaal lukte het met hun angst en spanning om te gaan. Ze vertellen in onderstaande tekst én in een podcast hoe ze het plezier in het paardrijden terugvonden.
Tekst Linde Peters Beeld Fleur Louwe, Privébezit Madelon Verwijmeren
TINEKE DE JONGE
MADELON VERWIJMEREN
ISABELLE SCHOUTEN
NAAM: TINEKE DE JONGE
LEEFTIJD: 69 JAAR
WOONPLAATS: AMERSFOORT
NAAM PAARD: JOBKE
“Mijn paard Jobke is erg bang voor alles wat geluid maakt. In februari 2017 ging het helemaal mis tijdens een mentraining. Rond de bak waren ze bezig met een bladblazer en verderop werd de mestvaalt met een kraan opgeschept. Ik zag dat Jobke spanning opbouwde en wilde hem terugnemen, maar hij ging er in een soort rengalop vandoor. In de bocht ging het mis. De kar sloeg om en kwam met een klap tegen mij aan. Jobke rende door, maar kwam verderop tot stilstand doordat de leidsels om de wielen heen waren gedraaid. Ik raakte even buiten bewustzijn en werd per ambulance naar het ziekenhuis gebracht. Ik had een verbrijzeld bovenbeen, gebroken heup en hersenletsel. Mijn stalgenoten brachten Jobke naar de kliniek in Utrecht. Hij had een behoorlijk gat in zijn achterbeen, maar gelukkig waren er geen spieren of pezen geraakt. Hij bleef nog een maand in Utrecht. Zelf mocht ik na vijf dagen naar huis, maar ik kon niet naar hem toe. Twee maanden na het ongeluk kon ik weer met een looprekje naar stal en er volgde voor mij een lange periode van herstel. Ik had nog zoveel schade in mijn bovenbeen en kreeg in juni 2018 mijn eerste intensieve revalidatietraject. Ik besloot voorgoed te stoppen met mennen, maar stapte eind 2018 weer voor het eerst op een superbrave Tinker.
Toen dat goed ging, besloot ik om weer op Jobke te gaan. Ik was doodsbang om eraf te vallen en reed heel lang aan de longeerlijn. Ik zat niet in balans, moest mijn conditie nog opbouwen en was niet sterk genoeg. Ook had ik erg weinig zelfvertrouwen. Ik liep nog steeds met krukken en deed boodschappen met de rollator. In mei 2019 volgde een tweede revalidatietraject en eind 2019 kon ik beter zelfstandig lopen. Door veel te sporten en oefeningen te doen, probeerde ik sterker te worden. Toch raakte ik de angst en onzekerheid in het zadel niet kwijt en voelde ik me fysiek en geestelijk kwetsbaar. Angst is zo’n duiveltje in je hoofd. Het is ook lastiger om dit te overwinnen als je al wat ouder bent. Er zijn meerdere momenten geweest dat ik erover dacht om te stoppen. Toch besloot ik door te gaan, maar mijn angst meer onder controle te krijgen en andere keuzes te maken.
Tineke:
‘Angst is zo’n duiveltje in je hoofd’
Zo worden in de manege de rijbakken op vrijdagmiddag gesleept. Het idee dat dat ging gebeuren, leverde mij veel stress op. Daarom heb ik nu privéles op donderdag en mijd drukke momenten in de manege. Dat geeft een prima gevoel. Naast de clublessen volg ik nu ook privélessen. Dit bleek een schot in de roos, want mijn instructrice is in staat om mij goed door spannende momenten heen te loodsen. Ook heb ik veel gehad aan de hulp van mijn paardenvriendinnen, stalgenoten, een hippisch oefentherapeut en een revalidatiedierenarts die Jobke behandelde voor zijn scheefheid. Het is een hele reis geweest om te komen waar we nu staan. Angst is als een ui die je schilletje voor schilletje moet afpellen. Ik heb de laatste jaren een grote zak met uien op mijn rug gehad en heb veel schilletjes afgepeld. Van een restpuntje angst blijf ik wel last houden. Soms is het twee passen vooruit en weer één achteruit. Mijn been zal nooit meer worden hoe het was. Er moet altijd iemand mijn paard vasthouden tijdens het op- en afstappen en mijn voet moet in de beugel worden gezet. Maar ik ben conditioneel een stuk sterker en stap vol vertrouwen op mijn paard. Jobke en ik zijn samen bijna negentig jaar en inmiddels rijden we dressuurwedstrijden met een classificatiepas. Dat gaat erg goed. Zo haalden we onlangs onze eerste winstpunt in de L1. Ik heb het plezier in het paardrijden weer helemaal teruggevonden. Jobke is mijn therapiepaard geweest en ik ben zo blij dat ik mij destijds niet heb laten verleiden door anderen die zeiden: ‘Koop toch een ander paard’. We zijn namelijk zo’n goed team. Jobke is echt een wereldpaard!”
NAAM: MADELON VERWIJMEREN
LEEFTIJD: 28 JAAR
WOONPLAATS: DORST
PAARD: AYLIN
“Toen ik tien jaar geleden in een rodeo van een manegepony af viel, recht tegen de bakrand aan, sloeg de angst toe. Ik werd ontzettend bang om te rijden. Ik had een topinstructrice en zij zette me vaak op paarden waar ik nog enigszins op durfde te rijden. Maar na driekwart jaar zei ze dat het zo niet door kon gaan; het was niet mogelijk om elke week op hetzelfde paard te rijden. Ik ging op zoek naar een manege waar dat wel kon. Daar heb ik meteen verteld over mijn angsten en hielden ze er goed rekening mee. Ik reed daar jarenlang op een fantastische pony. Ik bleef tussendoor angstig, maar kreeg steeds meer vertrouwen. Ik deed zelfs mee aan springwedstrijdjes en maakte een strandrit.
Toen ik uitgekeken was op de manege, stopte ik een tijdje. Al snel miste ik het paardrijden enorm. Zes jaar geleden kreeg ik een vast contract op mijn werk. Ik dacht toen: ik koop een paard! Misschien klinkt dat gek, wanneer je bang bent om te rijden. Toen ik mijn plan tegen mijn ouders vertelde, keken die mij met open mond aan. Zij hebben niks met paarden. Ik had destijds geen auto en moest nog zien waar ik het paard zou stallen.
Maar ze begrepen goed dat dit mijn droom was en stonden achter mij. Binnen twee maanden kwam Aylin op mijn pad. Eigenlijk was ze alles wat ik niet zocht. Ik wilde een ervaren D-pony. Alylin was een stuk groter, vier jaar oud, net zadelmak, wit en iets boven budget. Maar ik vond haar erg knap en zachtaardig en durfde op haar te rijden. Een week later hakte ik de koop door en kocht ik Aylin. Het fijne aan een eigen paard vind ik dat ik niet móet rijden, ik mág het doen. Vrijheidsdressuur, horsemanship, longeren, grondwerk en wandelen vind ik ook leuk. Hierdoor bouwden we een fantastische band op. Ik kreeg het vertrouwen in Aylin, en vooral in ons!
Toch gaat onze weg met vallen en opstaan. Zo vind ik het nog steeds doodeng om in de buitenbak te rijden. Ze zeggen wel eens paarden schrikken van bakkabouters. In ons geval ben ik degene die dat doet. Als ik in de les angstig ben, kijk ik met mijn instructrice waarom het niet gaat en hoe we het kunnen aanpakken. Het heeft mij veel gebracht om mijn eigen verwachtingen bij te stellen en mindset om te schakelen. Ik denk nu: ik ga het proberen en als het niet lukt, is dat niet erg. Lukt het toch, dan heb ik een fijne ervaring gehad en kan ik er extra van genieten. Ondertussen hebben we al stappen gemaakt. Zo gaan we de laatste tijd steeds vaker naar het bos, waar we nu ook een klein stukje galopperen.
Madelon:
‘Het heeft me enorm geholpen om altijd heel eerlijk over mijn angsten te zijn’
Ik start ook wedstrijden, al sta ik daar soms op het punt om af te stappen omdat ik niet meer durf. Gelukkig is mijn vaste groom heel rustig en stapt ze eerst een rondje aan de hand mee. Als ze ziet dat ik het spannend vind, vraagt ze: ‘Madelon, voel jij nog twee zitbeenknobbels?’ Ik ben zo dankbaar dat ik zulke mensen om mij heen heb. Tijdens buitenritten gaat mijn beste vriendin vaak mee. Zij vindt het geen enkel probleem als ik tijdens een buitenrit te voet verder ga, maar neemt ook de leiding als ik wél in galop durf. Het heeft me enorm geholpen om altijd heel eerlijk over mijn angsten te zijn. Het heeft me geleerd dat mensen je graag willen helpen en vooral: dat het niet erg is om soms bang te zijn! Angsten overwinnen is niet altijd makkelijk, maar de juiste mensen om je heen kunnen zoveel betekenen. Daarnaast ben ik erg dankbaar voor Aylin. Zij heeft mij zoveel geleerd. Zij geeft mij het vertrouwen zodat wij samen veel plezier kunnen maken en echt kunnen genieten van alles wat we doen!”
NAAM: ISABELLE SCHOUTEN
LEEFTIJD: 19 JAAR
WOONPLAATS: MALDEN
PAARD: MASTER HS
“Ik ben een super fanatieke dressuuramazone en werk in de paarden. Ik rijd al van jongs af aan wedstrijden en ik had altijd al wel last van wedstrijdspanning. Ongeveer een jaar geleden namen zenuwen het in de ring volledig van mij over. In combinatie met mijn perfectionisme werd het rijden van wedstrijden steeds moeilijker. Dankzij de hulp van mijn trainer ging het losrijden nog aardig goed, maar als ik de ring in kwam, werd ik steeds zenuwachtiger. Zodra ik de AC-lijn opreed, werd het bijna zwart voor mijn ogen. Ik kon niet meer nadenken en kwam niet meer aan rijden toe. Mijn paard begreep mij ook niet meer goed, want ik reed ineens totaal anders dan thuis. Hij bleef nog wel zijn best doen, maar het ging niet zoals ik graag wilde. De eerste tien minuten na een proef was ik dan niet aanspreekbaar en na afloop bleef ik in mijn hoofd dagenlang met de proef bezig. Ik was boos op mezelf en voelde mij heel schuldig tegenover de paarden die ik destijds reed.
Ik twijfelde of ik überhaupt nog wel wedstrijden wilde starten. Ik wist hoe leuk ik het rijden thuis vond en ik genoot zo van de paarden. Ik vroeg me af waarom ik mezelf zoveel spanning zou aandoen. Het plezier op de wedstrijden was helemaal weg. Absoluut dieptepunt was toen ik tijdens een Z2-proef compleet de weg kwijt was. Ik reed op een korte diagonaal en moest de wissel springen. Ik dacht dat mijn paard een wissel had gesprongen, maar ik had helemaal geen hulpen gegeven en reed gewoon door zonder de oefening te tonen. Het ging zo mis in mijn hoofd, dat ik besloot om af te groeten. Daarna nam ik een wedstrijdpauze van een paar weken. Toen ik weer de ring inkwam, gebeurde er ongeveer hetzelfde. Ik besloot om hulp te zoeken. Toen ik in contact kwam met sportpsycholoog Benedict Koopmans voelde dat gelijk heel goed. Door zijn eerlijkheid en enthousiasme was ik nog meer gemotiveerd om aan de slag te gaan met mijn mentale skills. Vorig jaar december startte ik een mental coaching traject. Daar ben ik bijna mee klaar. We zijn nu bezig met het stukje wedstrijdbegeleiding.
Isabelle:
‘Zodra ik de AC-lijn opreed werd het bijna zwart voor mijn ogen’
Voor mij is deze begeleiding echt een andere ingang, een nieuwe manier van denken. Ik leerde om voor mezelf te rijden, realistische doelen te stellen en te genieten van wat ik doe. Ik ben nog steeds perfectionistisch, maar besef nu ook dat een foutje maken niet erg is. Daar kun je alleen maar van leren en ik weet nu hoe ik het de volgende keer anders kan doen. Voorheen kreeg ik een soort black-out en wist ik niet eens wat er misging. Ik rijd nu met veel meer focus. Vroeger was ik constant bezig met mijn omgeving en had ik de mensen in de ring naast mij nog beter bekeken, dan dat ik zelf met mijn proef bezig was. Nu ga ik met een plan de ring in en kan ik de proef echt rijden zoals ik het bedacht had. Ik kan mijn paard veel beter begeleiden en zelf ontspannen. Als ik nu de diagonaal oprijdt voor de uitgestrekte draf, denk ik: yes, ik doe het toch maar weer! Ik kom met een ‘big smile’ de ring uit en kan ik echt genieten van mijn paard!” <
Podcast sportpsycholoog Marcia Dominicus
Marcia Dominicus vertelt in deze podcast haar persoonlijke verhaal aan Paard&Sport medewerker Koosje Mulders. Marcia had een droom om internationaal eventing te gaan rijden. Daar leek een stevige streep doorheen te gaan toen ze als achttienjarige na een heftige val te kampen kreeg met serieuze angst en niet eens meer durfde te draven. De wens haar droom te realiseren had echter de overhand en haar ervaringen zetten haar zelfs op het pad richting haar huidige werk als sportpsycholoog, gespecialiseerd in het begeleiden van ruiters met angst.