De blik vooruit met KNHS-directeur Patrice Assendelft
100 jaar KNHS betekent een eeuw georganiseerde paardensport in ons land. Een prachtige mijlpaal, waar we graag bij stilstaan. Maar ook niet te lang. Willen we als sport toekomstbestendig blijven, zal er namelijk meer dan ooit vooruitgekeken moeten worden. Dat laatste gebeurt actueel vanuit de KNHS en algemeen directeur Patrice Assendelft praat ons erover bij.
Tekst Peter van Pinxteren Beeld Arnd Bronkhorst, Casper Rila
‘Ik kom iedere week in Den Haag en mijn zorg wordt iedere week groter’
Momenteel wordt het Strategisch Plan 2032 (zie ook kader onderaan) geconcretiseerd. Waar komt dit plan uit voort? “Ons Strategiehuis 2032 is weliswaar een stip op de horizon, maar wel vanuit een intrinsieke motivatie en behoorlijke urgentie ontstaan. Ik denk dat die urgentie in de paardensport wel vaak uitgesproken wordt en dat het gevoel leeft dat we er alles aan doen om paardenwelzijn voorop te stellen. Maar ik kom iedere week in Den Haag en mijn zorg wordt iedere week groter. Het politiek landschap is enorm veranderd en de tijd dat een aantal grote partijen het beeld bepaalde is echt geweest. Er zijn heel veel kleine partijen en hun Kamerleden moeten verstand hebben van alle dossiers, van defensie tot financiën, van sport tot ouderenzorg, noem maar op. Als je dan maar met zessen bent, is het onmogelijk om overal verstand van te hebben. Wat je dan ziet gebeuren, is dat mensen die lobbyen heel makkelijk bij deze partijen aan boord komen om hun boodschap voor het voetlicht te brengen. Dat geldt natuurlijk ook voor ons en is de reden dat we namens onze 145.000 leden in Den Haag aanwezig zijn om te vertellen wat we doen en waar we mee bezig zijn. Dat we bijvoorbeeld een Gids voor Goede Praktijken hebben en ‘De 8 beloften aan het paard’, om zo een tegengeluid te laten horen.”
Het politieke spel gaat nog verder. Wat kun je daarover zeggen? “Er zijn partijen die nadrukkelijk sturen op dierenwelzijn. Natuurlijk de Partij voor de Dieren. Zij zijn mordicus tegen veel dingen die wij doen, maar net als bij andere criticasters, zoals Dier&Recht of een Vegan Strike Group, is het van belang hen serieus te nemen, in gesprek te blijven en te onderzoeken waar zij nu precies het probleem zien. Daarnaast zijn er mensen zoals Dion Graus van de PVV. Hij heeft dierenwelzijn als enig thema.
‘Ik denk dat toppaarden het beter hebben dan menig mens in het Hilton Hotel’
De PVV heeft natuurlijk de verkiezingen gewonnen en werd voorheen al vaak gezocht voor meerderheden op allerlei gebieden; klimaat, migratie, noem maar op. Als wisselgeld wordt dan vaak ingestemd met voorstellen die zij doen op andere thema’s, waaronder dierenwelzijn. Als je ziet hoeveel moties van Graus de eindstreep hebben gehaald, zijn dat er heel veel, en daarom gaan we ook met hem in gesprek. Nu komt er een onderzoek naar trainingsmethoden en hulpmiddelen bij dieren. Daar komen ook wij bij aan bod. En geloof me, wat ooit vanzelfsprekend was, mede omdat het gestoeld is op tradities, is het nu niet meer. Neem de inzet van politiepaarden. Dit zie je in de nabije toekomst zomaar verdwijnen. In Den Haag word je met de neus op de feiten gedrukt. Daar zitten mensen die geen sentiment met onze wereld hebben. Het zijn geen specialisten, maar er moeten wel keuzes gemaakt worden en dan kan er zomaar met de emotie worden meegehobbeld. Daarom is het zo belangrijk voor onze sport dat wij als KNHS op het vinkentouw zitten en daar lijfelijk aanwezig zijn. Je moet wel een betrouwbare boodschap verkondigen. Anders zijn ze snel klaar met je. Tegelijkertijd moet je zelf open en lerend zijn en stappen durven zetten naar de toekomst. Anders worden zaken voor jou besloten. En dat zie ik nu wel gebeuren.”
‘Er liggen veel kansen, maar het is wel wat tegen de traditionele stroom inroeien’
Je geeft aan dat het op bepaalde vlakken al vijf voor twaalf is geweest? “Dat klopt, en ook dat je er niet meer komt met hele kleine stapjes zetten, waarbij je eerst jarenlang aan het dimdammen bent met elkaar om consensus te krijgen om vervolgens die stapjes te implementeren. Vooropgesteld, ik respecteer de verenigingsdemocratie zoals we die kennen, met fora, ledenraad en autonome regio’s, maar maak me wel zorgen of die democratische gelaagdheid niet te veel remmend is op de in mijn optiek echte stringente stappen die je zou moeten nemen om sneller tot een paardvriendelijker beeld naar buiten toe te komen. Ik zeg heel nadrukkelijk níet dat het niet paardvriendelijk is. Ik ben een tijd terug bij Jeroen Dubbeldam geweest en denk dat die toppaarden het beter hebben dan menig mens in het Hilton Hotel. Dat geloof ik echt, maar het gaat hier over de beeldvorming van een steeds grotere groep die ergens wat van vindt. Dan zie ik het als een bijzonder spanningsveld als we van alles in consensus moeten doen in een branche, waarin mensen erg naar elkaar kijken, vasthouden aan traditie en waarin tegelijkertijd grote economische belangen spelen. Je zult gewoon, of je het nu leuk vindt of niet, in gesprek moeten gaan, open en lerend zijn en je daar aanpassen waar het maatschappelijk debat dat nodig vindt.”
Aanpassen is prima, maar hoe voorkom je dat veel op sentiment gebaseerd wordt? “Je kunt zaken testen en toetsen op het gebied van welzijn en de sport. Daarom ben ik zo enthousiast over projecten waar wetenschappers mee bezig zijn om dingen fact-based in beeld te brengen.
‘We zullen blijvend moeten laten zien dat we als sportbond en sector bereid zijn om op korte termijn forse stappen te zetten’
Zo brengen we topambtenaren, maar ook Kamerleden in contact met iemand als Carolien Munsters. Zij is gespecialiseerd in inspanningsfysiologie bij paarden en kan de feiten laten zien. Vervolgens moeten we het ook durven om dingen te implementeren in onze traditionele wedstrijd- en topsport. Bijvoorbeeld methodes die in beeld brengen of het paard goed hersteld is van zijn wedstrijd. Het kan als een ver-van-mijn-bed-show klinken, maar ontwikkelingen gaan momenteel razendsnel. Ook op Olympisch niveau krijgen traditionele, in verhouding wat kleinere sporten het moeilijker. Ik denk dat je over tien jaar op een Olympische Spelen niet meer naar een 10 kilometer schaatsen kijkt. Shortrack is iets dat veel jonge mensen wel aanspreekt. Het is flitsender en snel. Als ik dan kijk naar de dressuursport denk ik dat er ruimte is om op olympisch niveau in leven te blijven, maar je zult daar wel wat in moeten moderniseren. Mogelijk biedt gamification, dus gebruik maken van elementen uit games, ook hier een kans, zodat de leek beter snapt waar hij naar kijkt en je tegelijkertijd dingen in beeld brengt die wat vertellen over het welzijn. Er liggen veel kansen, maar het is wel wat tegen de traditionele stroom inroeien. Als KNHS moeten we daarin voorop lopen, ook in de wetenschap dat een deel van je achterban in eerste instantie de wenkbrauwen zal fronsen en zeggen: ‘Waar zijn ze nu in godsnaam mee bezig?’ Het botst misschien met sommige tradities, maar met die tradities ga je het uiteindelijk niet redden.”
Je richten op de toekomst en breken met tradities betekent ook jongeren meer bij je organisatie betrekken? “Het is zeker van belang dat jonge mensen de ruimte krijgen om bestuurlijk hun positie in te nemen. Dat ik dit meer en meer zie gebeuren, vind ik bemoedigend. Ik zie het bijvoorbeeld bij de buren, met het JongKWPN, maar ook bij ons met het hele Young Leaders Program en het ‘Geef de Jeugd een Stem’-traject. Daar hebben we een clubje uit geselecteerd, Jong KNHS, dat we meer en meer in positie gaan brengen om vanuit hun bril mee te denken en mee te laten bepalen welke richting we moeten opgaan met elkaar. Om tradities te doorbreken, zijn jonge mensen heel zinvol, omdat ze wezenlijk anders naar de wereld kijken dan oudere mensen, zoals ik, op het gebied van duurzaamheid en welzijn. Dan moet je deze capabele mensen wel het stuur in handen durven geven.
Dat kan ons helpen om uiteindelijk stapje voor stapje te moderniseren, te veranderen en levensvatbaar te blijven. “Overigens realiseer ik me dat mijn verhaal wellicht wat negatief over zou kunnen komen. Zo is het echter absoluut niet bedoeld. Ik wil er alles aan doen om onze prachtige paardensport in de benen te houden, maar probeer wel een realistisch beeld te schetsen hoe er vanuit de buitenwacht naar gekeken wordt. Het is niet het beeld dat ik heb, om duidelijk te zijn, maar het beeld van invloedrijke stromingen die er toe doen in onze maatschappij. Daar hebben we mee te maken en komen we niet meer vanaf. Het heeft dan echt geen zin om die groeperingen van hun ongelijk te overtuigen. We zullen blijvend moeten laten zien dat we als sportbond en sector de bereidheid hebben om op korte termijn forse stappen te kunnen zetten, die passen in dit tijdsgewricht. Dat gaat natuurlijk botsen met tradities in onze sport. Maar als we ze niet durven nemen, is in de kans groot dat er over een aantal jaar voor ons besloten gaat worden. En dat zou in mijn optiek onnodig en doodzonde zijn!” <
Nadruk op relatie mens en paard
In het strategisch plan staan organisatiedoelen en kerntaken van de KNHS voor het jaar 2032 benoemd, met 2028 als ijkpunt en moment voor een tussenbalans. Dit is gedaan voor vijf hoofdpijlers: breedtesport, topsport, welzijn & publieke opinie, commerciële zaken en algemeen & staf. Patrice Assendelft zegt erover: “Als je ons strategiehuis ziet, kan ik me voorstellen dat het soms hoogdravend overkomt, maar uiteindelijk streven wij er wel naar om de beste paardensportbond van Europa te zijn. Met name welzijn is daarin breed verankerd, de band tussen paard en mens komt nadrukkelijk naar voren en op het gebied van klanttoegankelijkheid en klantvriendelijkheid zijn forse stappen gemaakt. Natuurlijk is het prachtig als we mooie topsportprestaties leveren en die laten zien, maar naar de buitenwacht toe denk ik dat het belangrijk is dat je meer inzoomt op de mooie relatie tussen mens en paard en welke andere maatschappelijke rollen een paard kan vervullen. Daar kleeft zoveel moois aan en ik denk dat wij er in de publieke opinie goed aan doen om dat beeld meer uit te dragen.”